In chatschader aveva realisà avant radund 30 onns la colur speziala da l’aual en la Val Chamuera che cunfinescha cun La Punt Chamues-ch. Sin ina lunghezza da plirs kilometers è il letg da l’aual numnadamain colurà alv. Entant han perscrutaders chattà ina decleraziun per il fenomen insolit.
Flocs d’aluminium
La coluraziun haja da far cun flocs d’aluminium che restan sin la crappa en il letg da l’aual. Normalmain enconusch'ins quest fenomen da regiuns cun minieras, ha declerà il geolog Christoph Wanner da l’Universitad da Berna. Sin in’autezza da 2’500 fin 2’800 meters na datti naginas minieras.
Acid procura per flocs
Ils flocs alvs d’aluminium sa furmian tras in acid en vischinanza da la funtauna da l’Ova Lavirun. L’acid augmenta la valur da pH uschè ferm che l’aluminium sa dissolva or dal crap. Apaina ch'autras auas vegnan ensemen, sa depositescha l’aluminium sco vetta alva sin ils craps en l’aual.
Filter effizient d’arsen
Il medem mument nettegia l’aluminium l’aua da l’aual era l’arsen che vegn schlià dal crap. Privlus per la sanadad na sajan las valurs betg, dentant saja quai in strapatsch per l’ambient, scriva l’Universitad da Berna en ina communicaziun.
Baiver autr’aua
Il paster da l’Alp Timun en la Val Chamuera, Riet Planta, è entant infurmà davart il fenomen scuvrì dals scienziads. El e ses collavuratur baivian aua en tegia che deriva d’ina autra funtauna. Patratgs fetschia el dentant schon er per ses animals, admetta Riet Planta.
RR actualitad 11:00