Siglir tar il cuntegn

Header

cuntegn

RTR sin visita Ils quartiers da Scuol

Scuol è enconuschent sco lieu da bogn e da vacanzas d'enviern e da stad. Scuol è era per auters motivs in vitg tut spezial. Cun passa 438 kilometers quadrats n'è Scuol suenter las fusiuns betg be la vischnanca cun la pli gronda surfatscha dal Grischun, mabain da tut la Svizra. Il territori da Scuol è schizunt pli grond che plirs pajais independents, tranter auter Monaco, San Marino e Liechtenstein.

Abitads èn dentant be 1,2% da la gronda surfatscha. In quart da la surfatscha totala è terrain agricul, in ulteriur quart guaud e chagliom. La gronda part (46%) vegn dentant definì sco surfatscha betg productiva. 

Pertge ha Scuol num Scuol?

Avrir la box Serrar la box
Legenda: RTR

Il num Scuol vegn cun gronda probabilitad dal pled latin scopulus, quai che vul dir grip u spelm. Plausibla è quella derivanza sch’ins guarda il lieu da la baselgia ch’è sin in grip marcant sur la riva da l’En. Fin il 1969 aveva Scuol anc num uffizialmain Schuls.

Ina vischnanca che crescha

Fin la fin dal 19avel tschientaner abitavan stgars 1'000 persunas a Scuol. Dapi là è la populaziun da Scuol creschida sin passa 2'000. Surtut il temp avant l'Emprima Guerra mundiala e suenter il 1960 è il vitg creschì marcantamain. En quest temp è er il quartier da Scuol Ost sa furmà.

RTR en il quartier Scuol Ost

Avrir la box Serrar la box

Durant quatter dis va RTR per las vias en il quartier per chattar las istorgias che persunas da là han da raquintar.

Tranter auter emetta Radio RTR er live dal quartier Scuol Ost.

  • mardi, mesemna e gievgia tranter las 11:00 e las 12:00 emissiun live or dal bus d'emetter
  • mardi e mesemna tranter las 16:00 e las 17:00 concert sin giavisch.

Il bus d'emetter parcain nus en la via Manaröl avant il center da cumpra ch’è sper l’areal da dismessa. Nus ans legrain da Vossa visita tar noss studio sin quatter rodas!

Punct culminant ed il medem mument la finiziun da la visita da RTR furma ina sentupada da quartier. La gievgia saira a partir da las 17:30 èn abitantas ed abitants dal quartier Scuol Ost envidads ad in pitschen apero sin l’areal da la Reto Crüzer SA.

Dapli da l'entira acziun www.rtr.ch/quartiers

L'istorgia da Scuol

Scuol è gia abità dapi ditg, sin il Munt Baselgia existiva numnadamain ina culegna gia dal temp da bronz e dal temp da fier. Il 1095 han ils signurs da Tarasp fundà ina claustra deditgada a Maria. La claustra sezza ha en ils onns suenter midà maun pliras giadas. Enturn il 1533 ha Scuol lura adoptà la cretta refurmada. Il 1621-22 è Scuol vegnì devastà fermamain tras truppas austriacas. Il 1652 ha la vischnanca cumprà ora ils dretgs austriacs. Enturn il 1860 han ins inizià l'explotaziun da funtaunas mineralas ed uschia inizià il temp dal turissem da bogn cun numerus hotels e chasas da bogn. Il svilup dal sport d'enviern cun runals e pendicularas a partir dal 1950 ha inizià la segunda epoca dal turissem a Scuol e rinforzà Scuol sco center economic da l'Engiadina Bassa.

In vitg impurtant per il rumantsch

Die Scuoler Bibel
Legenda: La Bibla da Scuol Wikimedia Commons

Per il rumantsch ha Scuol ina muntada speziala. Gia dal 1660 fin il 1791 ha existì a Scuol ina stamparia che derasava litteratura da tempra prevalentamain religiusa. Il 1679 è vegnida stampada l'enconuschenta Bibla da Scuol en rumantsch da Jacob Anton Vulpius, stampada il 1679 da Jachen Dorta.

Er oz discurra anc ina gronda part da la populaziun rumantsch a Scuol. Dapi ils onns 90 dentant betg pli la maioritad. Tenor calculaziuns actualas discurran anc enturn la mesadad da la populaziun rumantsch, 1860 eran quai anc stgars 90% da la populaziun.

Artitgels legids il pli savens