L'emnas mundiala da l’aua da l’ONU a Scuol va a fin quest venderdi saira. Sut la devisa “nagut na collia nus dapli che l’aua” èn vegnidas preschentadas mintga di pliras occurrenzas cun il tema aua. In dals puncts culminants e stada l’avertura, sonda ils 21 da mars cun in referat da l’anteriur cusseglier federal Moritz Leuenberger. Suenter in'emna fitg intensiva ha l'organisatur Ernst Bromeis tratg ina bilantscha positiva.
Il referat dad Anja Klug terminescha las emnas da l'aua
La mar mediterrana è daventada ils ultims onns adina pli fitg ina via per scappar or da l'Africa dal Nord. Ina via atras l’aua ch’è dentant tut autra che simpla cunquai che quai na va betg sin via legala, constatescha Anja Klug, la manadra dal biro svizzer da las Naziuns Unidas per l’agid dals fugitivs (UNHCR).
“Quellas persunas che vulan u ston fugir or da lur patria na san betg sco nus simplamain cumparar in bigliet e prender il proxim bastiment per vegnir en l’Europa”, di Anja Klug. “Ad ellas mancan savens ils documents ed uschia na datti nagin visum.”
Dependents da cuntrabandists
E perquai sajan els, ils fugitivs dependents da l’agid dad cuntrabandists da persunas. A quels stoppian ins lura paja bler daners per vegnir en l’Europa. “E qua avain nus constatà ch’i dat adina dapli cas da violenza”, declera Anja Klug. “Persunas vegnan malduvradas sexualmain, i vegn prendì davent tut quai ch’i han ed en pli vegnan ellas transportadas savens sin bastiments che n’èn betg adattads per traversar la mar.” La consequenza è ch’uschia anc adina blers che moran sin lur viadi en l’Europa.
3500 moran en la mar
Tenor cifras uffizialas dal UNHCR, L’Autcumissariat da las Naziuns Unidas per ils fugitivs èn malgrà in engaschi massiv da l’Italia l’onn passà, bun 3’500 fugitivs morts sin lur via sur la Mar Mediterrana en l’Europa.
Dentant per quels bun 220’000 persunas ch’èn arrivadas l’onn passà sia via da la Mar Mediterrana en l’Europa n’è il viadi anc betg a fin. “Tut tenor vegnan ins puspè tramess enavos”, concluda Anja Klug, la manadra dal biro svizzer da las Naziuns Unidas per l’agid dals fugitivs (UNHCR). “U ch’ins sto spetgar bler temps ed percurrer blers proceders fin ch’ins survegn l’agid giavischà.”
Uschia saja il siemi Europa per in u l'auter dals fugitivs daventa in nausch siemi. Dentant blers n’hajan nagina auter letga.