Be paucs utschels restan propi tut l'onn si aut en las muntognas. In dad els è l’urblauna. Quella viva permanentamain sur 2’000 meters sur mar. Per sa proteger dad inimis mida ella las pennas durant l'enviern da grisch sin alv. La detta è cuvrida cun plimas per sa proteger da la terra schelada e per durmir fa la giaglina alva taunas da naiv.
Ma er il pli grond utschè da nossas vals, il tschess barbet, resta tut onn tar nus. Ed el cua gia il schaner per avair lura avunda da mangiar per la nova generaziun. Quai cur che la naiv luenta e cur ch’el chatta animals ch’èn vegnids unfrendas da l'enviern.
E lura datti da quels utschels che rivan tar nus gist durant l’enviern, sco per exempel il fringhel dal nord e differents utschels da l’aua – quels arrivan dentant plitost en la Svizra Centrala.