Siglir tar il cuntegn
audio
Las actas giuridicas dal Rain Posteriur ils 1400-1800
Or da Actualitad dals 31.08.2021.
laschar ir. Durada: 4 minutas 18 Secundas.

Documents dal Rain Posteriur Pertge ch’il tat vuleva far maridar sia biadia

Co viveva la glieud en la regiun dal Rain Posteriur? Respostas dattan las Funtaunas da dretg dals 10 cumins. Elavurà var 1'200 documents cun tschintg cudeschs da 3'800 paginas ha l’istoricher Adrian Collenberg, collavurà ha Jessica Meister.

Dispitas pervia da la lètg e pervia da l'ertar

In tat che vuleva far maridar sia biadia da 12 onns, perquai ch’el haja educà ella, suenter che la mamma era morta. E la finala sajan era la biadia ed il giuven d’accord. La dretgira da Mantogna /Heinzenberg tracta quest cas il 1538. Ils derschaders han dentant refusà l’intent dal tat, surtut perquai ch’in uffant dastgava maridar pir cun 14 onns.

Ils documents da 1400-1800 tractan blers cas dispitas en e pervia da la lètg ed era dispitas pervia da l’ertar. Quests documents dettian ina buna invista en la vita purila da mintgadi, di Adrian Collenberg. Mo ins chatta era bler sur da la famiglias.

Per l’istorgia da famiglias è il register da nums in grond stgazi.
Autur: Adrian Collenberg Istoricher

Process encunter strias e pervia d'enguladitschs

Cumpareglià cun ils documents da la Surselva (che Collenberg ha era elavurà) mussian las funtaunas dal Rain Posteriur ch’i deva anc restanzas feudalas, per ex. a Valrain, Razén u Tumein. Ed adina puspè datti documents che mussan il maun rigurus da las dretgiras, saja quai en process encunter strias u cun decisiuns da truar a la mort persunas ch'avevan engulà. La dretgira da Valrain decida 1601 che Elsa Hilti e Luzi Meuli ston murir, perquai ch’els avevan engulà. E las dretgiras han era surveglià e controllà la vita, per ex. cun mandats da morala, scumonds da sautar u cumonds, co sa depurtar en baselgia e sin via (mandats dal cussegl da baselgia e da las autoritads da Schons suenter ch’ins ha vis 1680 in comet).

Accumpagnà e lectorà il project ha Pascal Sutter. Ella maina la fundaziun per funtaunas da dretg. La collecziun da funtaunas da dretg en Svizra (SSRQ) è ina ediziun sistematica da talas funtaunas.

RTR actualitad 11:00

Artitgels legids il pli savens