La primavaira 2023 offrescha ina interpresa dal Surses da surpigliar durant tschintg onns las lavurs d’enviern per l’import da 106 000 francs a Riom. Igl è l’offerta la pli favuraivla che la vischnanca retschaiva. Dus concurrents fan amogna las lavurs per 112 000 e per 187 000 francs.
Lura suonda dentant la trumpada per l’interpresa. La suprastanza communala da Surses na tscherna betg l’interpresa favuraivla, mabain quella cun il segund bass pretsch. L’interpresa favuraivla recurra atras tuttas instanzas fin al Tribunal federal – che dat ussa raschun a la recurrenta. La sentenzia è vegnida publitgada l’emna passada. Il cas n’è cun quella sentenzia dentant anc betg lugà.
Mussavia per la pratica
Ma pertge sa fatschenta il Tribunal federal insumma cun sfullar las vias da naiv a Riom? Normalmain decida Losanna be davart proceduras da submissiun, sche la summa surpassa 250 000 francs – ma i dat excepziuns:
«I sto sa tractar d’ina dumonda giuridica (…) che po muntar per la pratica in mussavia e che pretenda pervi da ses pais in scleriment d’ina dretgira suprema», stat scrit en la sentenzia. Ed exact gliez saja dà tar quest cas dispitaivel en il Surses. I sa tractia dad ina dumonda che na saja anc mai vegnida examinada dal Tribunal federal. Il cas surset munta pia in mussavia per l’avegnir tar sumegliantas proceduras da submissiun.
Valità fauss il criteri dal pretsch
L’avrigl 2023 aveva la vischnanca da Surses annunzià en «La Pagina da Surmeir» da vulair surdar las lavurs d’enviern. En ils documents da publicaziun ha la vischnanca fatg enconuschent ils criteris decisivs per survegnir las lavurs: La qualitad da l’interpresa vegnia valitada cun 40 %, la qualitad da l’offerta cun 30% ed il pretsch era cun 30%. Suenter ha la vischnanca envidà pliras interpresas d’inoltrar lur offertas. Uschia han trais interpresas offrì.
Perquai ch’il criteri dal pretsch è vegnì valità be cun 30 %, ha l’interpresa favuraivla tratg la curta. Gliez ha l’interpresa crititgà en ses recurs davant l’emprima instanza a la Dretgira administrativa dal Grischun. Il pretsch avess stuì vegnir valità almain cun 60 %, è stà l’argument principal.
La Dretgira administrativa dal Grischun ha però refusà l’atun 2023 il recurs. Betg perquai ch’ella na fiss betg stada d’accord, mabain perquai che la recurrenta avess stuì far valair sia critica immediat suenter avair gì enconuschientscha dals criteris, e betg pir suenter che la vischnanca è sa decidida per in concurrent.
Faussa interpretaziun
Il Tribunal federal fa gist en quel punct autras consideraziuns e curregia la preinstanza. Tar ina procedura da submissiun averta, nua che tuttas interpresas interessadas pon offrir, avess la recurrenta propi stuì reclamar immediat, explitgeschan ils derschaders e las derschadras da Losanna. Surses n’haja dentant betg fatg ina submissiun averta, mabain in uschenumnà «Einladungsverfahren». La vischnanca haja envidà be singulas interpresas dad offrir.
Perquai na saja gnanc stà pussaivel da reclamar avant pervi dal criteri dal pretsch, stat scrit la sentenzia da Losanna. In recurs saja lubì en in tal cas pir a partir da la decisiun da la vischnanca, tgi che survegnia l’incumbensa. Quai saja definì uschia en la «Cunvegna interchantunala da submissiuns publicas». Questa cunvegna vala sco lescha per ils chantuns che l’han sutsegnada. Ella è ida en vigur il 2019.
Reprimanda per la Dretgira administrativa
Losanna na crititgescha la preinstanza betg mo perquai ch’ella ha interpretà fauss questa cunvegna interchantunala. Anzi, ella fa en pli attent che la recurrenta avess en sasez gea reclamà entaifer 20 dis, ch’il criteri dal pretsch saja sutvalità. Ins na possia betg renfatschar a l’interpresa favuraivla da forsa avair speculà da survegnir l’incumbensa e da pir lura avair reclamà, cura che la vischnanca haja incumbensà la concurrenta.
La preinstanza haja gì tort da betg examinar il criteri dal pretsch, scrivan ils derschaders e las derschadras da Losanna e renvieschan il cas a la preinstanza. Lezza na sa numna en il fratemp betg pli Dretgira administrativa dal Grischun, mabain Dretgira superiura e sto uss anc ina giada sa fatschentar cun las lavurs da sfullar via a Riom. Questa giada sto ella intercurir, sch’il criteri dal pretsch è propi vegnì valità memia bass.
Betg sfullar vias da naiv – per la paja sfullà la via giuridica
Ma era sche la recurrenta survegn raschun areguard il pretsch – las lavurs d’enviern a Riom na survegn ella per il mument betg. Sfullar via e rumir naiv, gliez fa fin la primavaira 2029 l’interpresa concurrenta. Per la recurrenta resta en cas d’ina victoria avant la Dretgira superiura forsa l’aspect sin ina indemnisaziun per gulivar il donn.
Tuttina ha l’interpresa dal Surses gia cuntanschì in success remartgabel. Per lunsch ora la gronda part dals recurs al Tribunal federal vegnan numnadamain refusads. E sch’il tribunal dat ina giada raschun ad in recurs, lura l’approvescha el adina be cun resalvas e scriva a la fin: «teilweise gutgeheissen». Il recurs pertutgant Riom ha Losanna dentant approvà cumplainamain. Ed era sche l’interpresa na po fin il 2029 betg rumir la naiv a Riom, ha ella en mintga cas sfullà via per autras interpresas che han da sbatter cun sumegliantas dumondas en proceduras da submissiun.