Dapi il 2008 fa il traject d’Alvra sco quel dal Bernina part a l’UNESCO. Quai porta avantatgs dentant era sfidas. Uschia sto la Viafier Retica tegnair en differentas directivas cur ch’ella renovescha ni sanescha ina part dal traject.
Uschia han per exempel gia pliras giadas stuì vegnir spustà entiras chasas a l'ur dal traject per pudair engrondir l’infrastructura. Cun il nov tunnel da l'Alvra vegnan ussa dentant gist remplazzads sis kilometers traject. Ed il tunnel istoric (inaugurà 1903) perda sia utilisaziun e muntada.
La viafier retica n'è betg in museum. Quai avain nus era ditg uschia a l'UNESCO. Nus avain dad ir cul temp e s'adattar a la tecnica moderna.
In onn han ins discutà
Dentant dal tut uschè simpel n'èsi betg stà da simplamain fabritgar in nov tunnel. Las discussiun tranter la Viafier retica, la protecziun da monuments e l’UNESCO han cuzzà in entir onn. Pir lura era per las trais partidas cler ch'in nov tunnel è la soluziun optimala. Quai malgrà ch'il tunnel istoric na fa lura betg pli direct part al traject. Il traject po restar part da l'UNESCO.
Il tunnel è vegni fabritga per locomotivas a vapur. Locomotivas èn oz bler pli grondas. Tar in engrondiment vess ins uschia rut l’entir tunnel istoric.
Nov tunnel meglier per segirtad, fabricaziun e futur
In impurtant aspect tar la decisiun è tenor Christian Florin, manader infrastructura tar la Viafier retica, era stada la segirtad. Avant 100 onns na hajan ins anc betg pensà vi da vias da fugir en in tunnel. Uschia è il tunnel fitg stretgs e tar in accident fissi fitg difficil da scappar en la libertad. Era duvrassan ins dus onns pli ditg per renovar il tunnel che da fabritgar in nov. Quai per il motiv ch’ina fabricaziun durant il di fiss mo per part stada pussaivla. Il tunnel nov vegn ussa era per il futur a purtar main lavur. Cun il tunnel renovà vess ins adina puspè gì da far lavurs pli grondas.
-
Bild 1 von 8. Il tunnel da l'Alvra colliescha en lingia directa la Val d'Alvra cun la Engiadin’Ota (Preda, fotografia betg datada). Bildquelle: Keystone.
-
Bild 2 von 8. Gia dapi il 1903 passa la viafier retica tras il tunnel dal Alvra (Preda, fotografia betg datada). Bildquelle: Keystone.
-
Bild 3 von 8. Ils lavurants che han fabritgà il tunnel dal Alvra (1899-1903) sa mettan en posa avant la gronda fora. Bildquelle: Keystone.
-
Bild 4 von 8. Uschia guarda il tunnel dal Alvra ora actualmain. Stretg, stgir e senza grondas pussaivladads da pudair fugir. Ussa dat igl londerora in tunnel da segirtad. Ils autos da pumpiers na dovran betg uschè blera plazza ed uschè han ins era betg da schlargiar il tunnel. Bildquelle: Viafier Retica.
-
Bild 5 von 8. Differents donns existan en il vegl tunnel dal Alvra. Uschè ha la paraid donns (san.sura). A croda giu rauba dal palantschieu sur ed era per las lingias d’electrica ha igl strusch plazza (san.sut). Tirs riva adina dapli aua en il tunnel. Quella schela durant l’enviern e blochescha uschè caums da segirtad (d.sura) sco era parts dal traject (d.sut). Bildquelle: Viafier Retica.
-
Bild 6 von 8. La Viafier Retica ha stuì decider tranter dus opziuns. U restaurar u fabritgar nov. Tar la restauraziun na fissan blers problems betg vegni schliads. Uschè per exempel la segirtad ni il mantegniment istoric dal tunnel istoric. Perquai fan ins ussa ina construcziun nova tenor las prescripziuns. Bildquelle: Viafier Retica.
-
Bild 7 von 8. Il nov tunnel è pli grond e correspunda a las pretaisas da segirtad. Or dal vegl tunnel dat igl in tunnel da segirtad senza rumper la architectura istorica. En il tunnel da segirtad exista ina surpressiun che evitescha che il fieu po entrar en il tunnel. Passarellas collieschan ils dus tunnels en in cas d’accident. Bildquelle: Viafier Retica.
-
Bild 8 von 8. Tut en tut diesch da quels autos da pumpiers ha la Viafier retica. Enfin ussa quatter per il tunnel dal Vereina. Ussa anc nov 6 per il tunnel da l'Alvra. Cun quests autos èsi pussibel da sa mover uschebain sin via sco era sin binaris. Quai pussibilitescha in spert salvament. Las polizias localas èn vegnidas scoladas sin questas maschinas. Bildquelle: Viafier Retica.