Blers pleds ch'ils scolars e las scolaras scrivan si quest di, n'ha Noemi Adam-Graf anc mai udì. «Slay», «queen» u «what the Helli?». Ella è linguista e manadra dal project «Wortgeschichten aus Chur und dem Churer Rheintal» - e tut quests pleds novs per ella hajan puspè ina giada mussà, quant dinamic che la lingua saja, declera ella.
«Natiralmain discurra ina persuna ch'è naschida l'onn 1950 auter ch'ina persuna ch'è naschida l'onn 2010», di Noemi Adam-Graf. I dettia gia vocabularis dal dialect da Cuira, ma ensemen cun l'institut per la perscrutaziun da la cultura grischuna haja ella vulì far in project communabel, cun persunas da Cuira e dal Grischun.
Ch'ils giuvens dovran ussa pleds englais è in svilup tut normal e mussa era, quant dinamica che la lingua è e co ella semida.
Sper pleds englais e fitg tipics tudestgs sco «Schoggiläba» u «birraweich», haja ella era rimnà blers pleds rumantschs, che fan part dal dialect da Cuira, sco «patschifig» u «tgutg». «Blers na san gnanc che per exempel il pled «patschifig» vegn dal rumantsch», declera la linguista. «Quai ch'è spezialmain interessant, è che tscherts pleds na vegnan gnanc pli duvrads propi – per exempel «scarnuz». Quai aud'ins savens mo pli en reclamas.»
Rimnar pleds, tranter auter cun ils scolars e las scolaras da la GBC u era cun voluntaris pli vegls, saja l'emprima fasa da ses project: simplamain rimnar uschè blers pleds sco pussaivel.
En la segunda runda vegn ella alura a purtar ensemen quests pleds e laschar vuschar differentas persunas, tge pleds che plaschan il meglier ad ellas. Da tut ils pleds ch'ella vegn a rimnar, vul ella la fin finala avair maximalmain 100 pleds. En la segunda runda pon ins pia votar per ils 100 megliers pleds dal Grischun.
La populaziun retschertga activamein cun mai – igl è in format avert, nua ch'ins vesa, tge ch'è impurtant per la populaziun.
Or da quests pleds datti la fin finala in cudesch da cartas postalas ch'ins po prender ora e trametter a zatgi. Perquai che mintga pled è collià cun in'istorgia, fa ella er ina pagina d'internet nua ch'ella rimna questas istorgias – istorgias persunalas dal Grischun, da Cuira e da la Val dal Rain. Saja quai uss «cutschi», «scarnuz» u «slay».