Siglir tar il cuntegn

Header

video
Strategia per energia regenerabla dal chantun
Or da Telesguard dals 12.04.2023.
laschar ir. Durada: 4 minutas 17 Secundas.
cuntegn

«Plan directiv Energia» Chantun metta focus sin energias regenerablas ed indigenas

Il chantun Grischun vul metter a lunga vista il focus sin energias regenerablas ed indigenas. Co che quai pudess vesair ora mussa il «Plan directiv Energia» da l'Uffizi chantunal per il svilup dal territori. Lez dat era avant tge cundiziuns che ston esser ademplidas per ch'in implant idraulic, da vent u solar dastga u po vegnir realisà.

audio
Plans dal chantun co nizzegiar energias regenerablas
ord Actualitad dals 12.04.2023. Maletg: Keystone
laschar ir. Durada: 3 minutas 42 Secundas.

Cun la «Strategia d'energia 2050» han las votantas svizras ed ils votants svizzers stgaffì la basa per reducir il consum d'energia, per midar da l'energia fossila a l'energia regenerabla e per sortir da l'energia nucleara. Tranter auter èn ils chantuns vegnids obligads d'actualisar lur plans directivs per cuntanscher questas finamiras.

Il Grischun ha gia elavurà tschertas basas cun la lescha d'energia e l'uschenumnà «Green Deal». Il «Plan directiv chantunal Energia» descriva ussa las consequenzas da questas strategias per il svilup dal territori. Mo sch'ils interess tranter la protecziun ed il niz vegnian considerads da maniera conscienziusa, possian las capacitads da las energias regenerablas vegnir engrondidas, uschia il chantun.

Situaziun da partenza

Avrir la box Serrar la box

Il chantun Grischun dovra mintg'onn 6'400 uras gigawatt energia (stan 2018). Da quai vegn cuvert 59% entras energias fossilas. 31% vegn or d'electricitad, pia d'energia idraulica, da vent e solar e 10% vegn d'autras furmas d'energia sco biomassa u chalur d'ambient. Ils custs d'import muntan mintg'onn a passa 130 milliuns francs per ieli da stgaudar e gas natiral.

«Richtplan Energie» des Kantons Graubünden, welches zeigt, welche Gewässer für eine Wasserkraftanlage geeignet wären.
Legenda: Las finamiras dal chantun fin il 2050 RTR Grafica

Forza idraulica resta la producziun d'energia la pli impurtanta en il Grischun

La pli blera electricitad producescha il Grischun cun forza idraulica. Lezza vul il chantun extender sin brutto 880 uras gigawatt. Emprima prioritad haja la cuntinuaziun dal manaschi da las ovras idraulicas existentas, eventualmain en cumbinaziun cun optimaziuns e cun engrondiments.

En tut datti 35 projects nua ch'il chantun vesa potenzial – tranter auter vai per sviluppar implants idraulics existents u er novs projects per flums ed auals. Per giuditgar tge auas currentas che fissan adattads per producir energia ha il chantun stuì resguardar differents criteris, per exempel ils interess da la protecziun da la natira, da l'ambient, dad auas e da la cuntrada.

Uschia è vegnì stgaffì questa carta suandanta che mussa tge auas che fissan adattadas per in implant idraulic e tgeninas betg:

«Richtplan Energie» des Kantons Graubünden, welches zeigt, welche Gewässer für eine Wasserkraftanlage geeignet wären.
Legenda: RTR Grafica

Il plan directiv mussa er il potenzial da la forza da vent

Era la forza da vent duai vegnir extendida. La finamira d'extensiun importa 400 uras gigawatt per onn. Il chantun ha definì 25 territoris en il Grischun che fissan adattads per tals projects – quai resguardond ils criteris da la persistenza, da la cuntrada e da la protecziun da l'ambient.

Concret saja per exempel vegnì resguardà sche la cuntrada è gia «chargiada» p. ex. entras pendicularas u ovras idraulicas u sche la natira è anc intacta e pauc influenzada. In auter criteri saja stà l'estetica – sche la cuntrada ha per exempel in character spezial u sch'ella n'ha nagina valur da raritad.

La suandanta carta mussa tge territoris che vegnissan tenor chantun en dumonda per in implant eroelectric. Quests èn marcads blau. Plinavant mussa la segunda carta co quellas propostas van confurm cun l'interess da la Confederaziun.

Cas spezial energia solara

Per amplifitgar l'energia solara vala l'uschenumnà «Solarexpress» ch'il parlament federal ha concludì. Grazia a quel valan actualmain pretensiuns pli simplas per implants fotovoltaics gronds. Là sto il chantun anc spetgar sin l'uschenumnà «decret general» che sto en in emprim pass anc ir en vigur avant ch'il plan directiv po vegnir examinà e sche necessari adattà.

Consultaziun online sco project da pilot

La proposta dal chantun va uss en consultaziun. Quella cumenza ils 12 d'avrigl 2023 e dura fin ils 30 da zercladur 2023. Durant quest temp pon persunas privatas ed organisaziuns s'exprimer en scrit davart il «Plan directiv Energia». L'exposiziun publica vegn realisada en furma d'ina consultaziun digitala. Quai è in project da pilot en il Grischun. Igl è planisà che la regenza prendia ses conclus durant l'emprima mesadad dal 2024. Suenter vegn il Plan directiv suttamess a la Confederaziun per l'approvaziun.

RTR novitads 10:00

Artitgels legids il pli savens