La vischnanca da Küblis ha puspè dà liber l'aua, almain per intginas parts dal vitg. Sco quai ch'ins po leger sin la pagina d'internet, survegnian questas parts dal vitg aua d'in reservuar che na saja betg pertutgà da la contaminaziun d'aua. Plinavant èsi pussaivel da far la duscha en la chasa da scola a Küblis.
Per quels che n'han anc betg access a l'aua currenta, datti dapi mesemna saira (3-12-25) duas maschinas da lavar resti ed in tumbler al lavuratori communal vegl tar il post dad aua.
Cumbat cunter la mancanza d'aua
Dapi bun in'emna cumbatta Küblis gia cunter la mancanza d'aua, suenter che quella era vegnida contaminada cun ieli mineral. Igl è ina situaziun che porta bleras sfidas en il mintgadi dals abitants e da las abitantas. Fin ch'els ed ellas pon puspè far la duscha a chasa, far in tee u baiver l'aua da la spina, pudessi anc cuzzar in bun mument. Tenor il chau-funtauna da Küblis Simon Bühler na possian ins actualmain anc betg dir, quant lunsch che l'aua contaminada è gia avanzada en la rait d'aua.
Ma er ils animals en ils manaschis agriculs èn pertutgads da la situaziun extraordinaria. Uschia era las 40 vatgas en la stalla a Weiler Tälfsch, gist sur Küblis. Vatgas cun vadè basegnian per exempel fin 150 liters a di.
L'uman po silmain ir per ina buttiglia d'aua a di. Per ils animals na tanscha quai dentant simplamain betg.
Christian Reidt, pur e suprastant communal da Küblis, aveva perquai suenter il stop d'aua (mesemna, 26-11-25) organisà che tut ils purs han aifer 12 uras puspè aua schubra a disposiziun en lur stallas. Cun camiuns vegn dapi lura transportà l'aua fin al batschigl davant stalla. Grazia a pumpas e ventils funcziunia uschia l'access a l'aua sco usità. Cun l'enviern, naiv e temperaturas sut nulla pudess questa schliaziun actuala dentant vegnir al cunfin, manegia Christian Reidt. Lura stopp'ins chattar novas vias per garantir l'access ad aua schubra als manaschis purils.
Situaziun cun paucas schliaziuns
Per nettegiar las lingias d'aua n'han ins betg massa opziuns. L'unica opziun è da darschantar la rait d'aua cun aua netta. Adina ed adina puspè fin ch'ils resultats da labor da l'aua na mussan betg pli contaminaziun. Tar ina contaminaziun da fecalias fiss il proceder simpel. Il problem tar il cas da Küblis è che la contaminaziun è cun ieli mineral.
Quel ieli resta pli ferm pendì en las lingias d'aua. En il mender cas stuessan ins remplazzar tut las lingias d'aua, ha ditg il chemicher dal chantun Grischun, Matthias Beckmann, envers il schurnal regiunal da SRF. Ina tala situaziun da contaminaziun cun ieli n'avevia fin uss anc betg dà en Svizra.
Daco che l'aua da baiver è tschufragnada han ins entant almain per part pudì constatar. Sco il president communal da Küblis, Thomas Gort, ha ditg envers RTR, sa tractia il pli probabel da diesel. Da tge quantitad da l'ieli mineral ch'i sa tractia, na saja dentant betg enconuschent. L'ieli è arrivà en la tschiffada da funtauna Abibela che sa chatta sin il territori da la vischnanca da Claustra - e da là en il provediment cun aua da baiver da la vischnanca da Küblis.
En ina communicaziun scriva la vischnanca, che la Polizia chantunala haja cumenzà a far investigaziuns. Quai ensemen cun l’Uffizi chantunal per la natira e l’ambient e cun la Procura publica dal Grischun. Actualmain emprov'ins da nettegiar las lingias d’aua. Damai che questa lavur è difficila e dovra ses temp, sto la populaziun da Küblis era ir la fin d’emna per aua schubra tar ils tancs plazzads en plirs lieus dal vitg.
La gievgia da mezdi aveva la vischnanca da Küblis communitgà, ch'emprimas provas da l'aua parian schubras. I dovria dentant anc dapli emprovas per pudair dir ch'ils consum na saja betg problematic. Quai suenter che la contaminaziun era vegnida scuvrida la mesemna baud (26-11-25). Bainprest aveva la vischnanca endrizzà schliaziuns provisoricas, nua che la populaziun pudeva ir per aua – e far la dusche na las chasas da scola.
