Siglir tar il cuntegn

Header

cuntegn

Grischun Smog era tar nus en il Grischun

Las valladas dal sid dal Grischun èn regularmain pertutgadas da smog. Plitost en il Mesauc èn las valurs da l’aria adina puspè sur las limitas. Il smog ha consequenzas negativas per la sanadad e per la natira.

Situaziun en il Mesauc

Hanspeter Lötscher, il schef da l'Uffizi per ambient e natira.
Legenda: Hanspeter Lötscher, il schef da l'Uffizi per ambient e natira. RTR, F.Caduff

Plitost durant l’enviern è l’aria malnetta en il Mesauc. Quai causa che las chasadas stgaudan per gronda part cun ina pigna da lain che chaschuna bler fim. Ultra da quai ha il Mesauc la svapur dals autos da la A13. Era la situaziun geografica procura per il smog. Causa che la val ha ina furma dad in'avnaun sa ramassa il fim ensemen cun las autras pulvras finas en la vallada e furman il smog. Ins na po dentant betg cumparegliar la situaziun cun la China, declera il manader dal uffizi per ambient e natira Hanspeter Lötscher.

Smog ston ins prender serius
Autur: Hanspeter Lötscher manader da l'Uffizi per ambient e natira

Plan da mesiras

Per l’aria en il chantun grischun è responsabel l’Uffizi per ambient e natira. Els han in plan da mesiras encunter il smog. Il chantun è obligà da procurar per aria netta. E perquai che la situaziun en il Mesauc è differenta a quella en il rest dal chantun datti in plan spezial per la vallada. Tranter auter vul ins sustegnair il Mesauc finanzialmain per remplazzar las pignas da lain cun auters stgaudaments dì Hanspeter Lötscher. Il chantun collavurescha ensemen cun il Mesauc per meglra la qualitad da l’aria.

Smog

Avrir la box Serrar la box

Smog è aria malnetta. Il pled smog deriva dals pleds englais smoke e fog che stattan per fim e tschajera. Il smog sa furma or da pulvras finas sco la svapur dals autos, il fim da pignas da lain e da l'industria sco era da pulvras natiralas sco per exempel sablun.

Nua svanescha il smog?

Cura ch’ ins na vesa betg pli il smog, vul quai betg dir, ch'il smog è davent. Las pulvras finas sa repartan en l’aria, giun plaun u che nus umans respirain las pulvras finas cun consequenzas per la sanadad.

Smog è malsaun per uman....

Ins ha fatg divers studis davart las consequenzas dal smog. En las regiuns cun bler smog datti dapli persunas cun problems da sanadad sco asma. En lieus cun fitg bler smog, sco en la China, ènlas consequenzas da smog perfin mortalas.

... e natira

Las pulvras finas che vegnan derasadas tras l’atmosfera e crodan finalmain sin il plaun restan là. Per exempel sin pastgs nua che nossas mangiativas creschan. Il smog promova era il stgaudament dal mund. Las particlas che crodan sin ils glatschers èn chaudas e procuran che la naiv enturn la particla lieua pli spert.

Artitgels legids il pli savens