Durant il giubileum da 500 onns refurmaziun han scienziads internaziunals prendì part d’in simposi sur dals artitgels da Glion. Uss èn contribuziuns d’intgins da quests scienziads cumparids en in cudesch cun il titel: «Die Ilanzer Artikelbriefe im Kontext der europäischen Reformation».
Fitg progressiv
Ina da las pretensiuns centralas dals artitgels da Glion (1523 – 1526) è stà ch’ils vischinadis pon eleger e relaschar sezs ils plevons. Quai è sta in pass vers l’autonomia, sco in dals auturs, il teolog, istoricher e plevon refurmà da Vuorz/Schnaus/Glion, Jan-Andrea Bernhard di. Ils deputads da las Trais Lias avevan fixà normas en quests artitgels.
Qua ha in stadi decidì cunter la tenuta europeica che prinzis ed imperaturs decidan. Quai è insatge fitg progressiv.
En il bundstag eran burgais da mintga vallada
Ils artitgels da Glion mussan era ch’igl è pussaivel da viver cun duas confessiuns. In auter autur dal cudesch, Marc Aberle, relativeschia la tesa che la baselgia catolica saja ierarchica e la baselgia refurmada democratica. La gronda part è stada tar la veglia cardientscha. Quai èn ils dretgs democratics. La democrazia ed il protestantissem na sajan betg liads per se.
In’autra tesa ch’ins stoppia relativar saja: Ils artitgels da Glion n'èn betg vegnids fatgs, perquai ch’ils purs han revoltà (sco quai ch’els han fatg da quest temps en l’Europa). La legislativa da la las Trais Lias aveva decidì.
En il bundstag èn stads aristocrats e purs, burgais da mintga vallada.
Il cudesch è cumparì en la chasa editura da teologia a Turitg. Ils artitgels da Glion èn translatads en nov tudestg da scrittira.