Siglir tar il cuntegn

Header

cuntegn

Clavads en muschna Mantegnair u laschar ir en muschna – ina dumonda da daners

Mantegnair tut ils clavads en Surselva è quasi nunpussaivel perquai ch’i dat memia blers. Ma laschar ir en muschna n'è era betg giavischà. Uschia hai num: u investir daners per mantegnair u ponderar da far giu els ed uschia pudair nizzegiar meglier ils prads.

En la situaziun d’ina meglieraziun funsila è la finamira principala d'optimar la lavur da la pura u il pur. Uschia vegnan las parcellas pitschnas messas ensemen tar ina gronda ed ils bajetgs sin questa parcella vegnan per ordinari era surdads al proprietari da terren. Blers da quests clavads èn dentant entras ierta vegnids a plirs possessurs e savens èsi lura difficil da chattar in consens co agir en chaussa. Per regla vegni uschia strusch pli investì daners en clavads da plirs possessurs. Ma suenter ina meglieraziun appartegnan tals bajetgs ad in pur e lez sto lura agir en chaussa.

audio
Clavads: Tut ils bajetgs èn segirads – er sch'i èn ruinas
ord Actualitad dals 19.04.2021.
laschar ir. Durada: 2 minutas 22 Secundas.

Meglieraziuns portan novs proprietaris

La cumissiun da meglieraziun ha da stimar tut ils bajetgs. Quai saja different co ils clavads sajan mantegnids, di Pius Caminada ch'è pur a Vrin. El ha fatg part en pliras funcziuns a pliras meglieraziuns en Surselva. Uschia possia el sa regurdar da la meglieraziun da Pigniu nua ch’ils clavads eran construids cun gronda premura. En autras vischnancas sco per exempel en quella da Schlans, saja quai stà pli difficil. Uschia saja la regla cura ch'il pur sappia ch’il clavà pudess suenter la meglieraziun appartegnair ad in auter, lura na vegnia fatg nagut pli.

Uschia haja quai duvrà en questa situaziun in sistem da malus e bonus. Per in clavà en in bun stan saja vegnì pajà daners al possessur veder. Per in clavà en in mal stan sto il possessur veder pajar al nov ina tscherta summa. Ma quella saja plitost simbolica e betg per renovar in bajetg, di Pius Caminada. Ma la dumonda dals clavads saja ina simpla, u ch'il possessur haja il plaschair da mantegnair il bajetg e forsa era anc ils daners e lura vegnia quai fatg, sche betg lura saja il destin dal clavà la muschna.

Blers clavads ord la meglieraziun

Il pur Paul Fry ha survegnì blers clavads ord la meglieraziun funsila. Gia avant avevan els blers bajetgs e suenter la partiziun dal terren ha el uss 10 clavads. Ils blers da quels na sajan betg en in bun stan ma tuts na vegnia el segir betg a dismetter. Ma intgins vegnia el segir a far davent. Quai saja era ina dumonda dals daners, far giu in clavà custia segir 10‘000 francs e quai sajan blers daners. Ma el è persvas che betg tut ils clavads vegnian a svanir. Intgins vegnian segir duvrads da persunas che vulan far diever d’in tal bajetg ed ils auters svaneschian.

Co èn ils bajetgs segirads?

Mintga bajetg en il chantun sto vegnir segirà da l’assicuranza da bajetgs. Uschia era ils clavads, era quels che n’han betg pli si in tetg. Era tals bajetgs èn assicurads cunter fieu u era cunter bovas, di Markus Feltscher – manader da l’assicuranza chantunala. I dettia fitg paucas excepziuns, per exempel sch’in clavà è gia crudà ensemen, u sch’il tetg è marsch lura sclauda la segirada quest bajetg. I dat dentant era la situaziun ch'in bajetg vegn sclaus sche la valita dal bajetg cuntanscha be 30% da la valita da la segirada actuala.


Ord l'archiv:

video
Verfallende Ställe im Lugnez
Or da Telesguard dals 27.09.2010.
laschar ir. Durada: 3 minutas 33 Secundas.

RTR actualitad 07:00

Artitgels legids il pli savens