Siglir tar il cuntegn

Header

cuntegn

Danis Tavanasa Trair schibettas senza flommas

Atgnamain èn il fieu e la notg elements impurtants tar il trair schibettas. Las rudellas da lain sgolan traglischant en la notg, suenter ch'ils mats han ars ellas en il fieu. Pervia da la setgira na va quai quest onn betg. Las schibettas èn tuttina sguladas, si sur Danis Tavanasa.

Sonda suentermezdi sa rimnan il buobs ed ils mats tar la scola da Danis. Blers portan in chapè da fieuter ed in faziel enturn culiez. Lur schibettas pendan sur la spatla giu, il fist da coller per trair lur schibettas han els enta pugn. In dals emprims sin il plaz è Corsin Steger, in dals giuvens che ha organisà l'eveniment. Plirs onns n'hajan ils giuvens betg pudì trair lur schibettas. U haja corona impedì l'usit, u haja l'aura tentà, di Corsin Steger. Quest onn sufla il favugn, il pastg sur il vitg è memia sitg... betg pussaivel da trair schibettas ardentas. Uschia fan els insatge ch'els n'han anc mai fatg: Trair las schibettas senza arder ellas. In pèr giuvnas, mammas, babs, interessads e passiunads èn sin il plaz. Ils geniturs fotografeschan la gruppa dals juniors che van l'emprima giada cun. Normalmain ha la societad da musica ina tenda per festivar l'eveniment. Normalmain sgolan las schibettas la notg da la sonda suenter mesemna da la tschendra. Quest onn è tut in zic auter.

Ma daco trair schibettas per tut pretsch? Na poi betg spetgar anc in onn? Cunquai ch'ils giuvens han gia stgalprà lur discs ston els era duvrar els. Er il lain da las schibettas or d'ogna vegn cun il temp memia sitg, uschia che las schibettas dals onns vargads ston vegnir bittadas davent. In auter motiv daco ch'ils iniziants da la giuventetgna han vulì ir sin la collina, è la generaziun giuvna. Sch'ils buobs da la scola superiura na pon betg trair schibettas durant varga quatter onns, pudess l'usit esser periclità. Uschia va la rotscha dal vitg siadora cun in clom a l'entschatta anc in zic reservà «Schibettas, schibettas,...» encunter Chistatscha, il crest da nua che las schibettas sgolan silsuenter.

Quai e tschai tar il trair schibettas

Avrir la box Serrar la box
  • La schibetta na duess ins betg fitgar en il fist avant che trair ella, mabain struvegiar. E quai cun sentiment.
  • Las punts da lantschada n'han betg num «rampa» u «punt», mabain «baun».
  • In pèr schibettas cuntanschan il vitg da Danis. Las bleras van dentant a terra avant. Tenor la «legenda» saja ina schibetta ina giada sgulada enfin il santeri. Pli exactas datas mancan.

Ils «tgagiarars» èn rars...

Strusch che las punts da lantschada, ils «bauns», èn montadas, tiran ils buobs da la scola superiura las emprimas schibettas. E mintgamai cloman els: «Oh tgei biala schibetta per la...» cun il num da la beada che guarda si dal vitg. I na stoppia betg esser il num da l'amia ch'ins cloma, el clomia er per sias collegas da scola, di in dals noviz. Ils mats sesan davostiers e guardan co ils discs sgolan, e din co far u commenteschan. Bain che las schibettas na sgolan betg arsas en la notg, vesan ins ellas bain sgular en il cler dal di. Er la glieud giu en il vitg è surstada ch'ins vesa ils discs uschè bain. Bain inqual schibetta sa fenda u na sgola betg lunsch, in dus fists van da la plaunca giu. Ma ils «tgagiarars», las schibettas che na sgolan betg bain, na vegnan strusch deditgadas ad insatgi ch'ins n'ha betg uschè gugent. Igl è da temair che nagin «tgagiarar» chatta sia persuna deditgada, enfin ch'in dals noviz cloma ora en il favugn: «In tgagiarar per quels da Breil!». Ed uschia tuttina...

Il quità: l'usit è periclità

Il suprastant da l'uniun da giuventetgna, Robin Caduff, di che plirs facturs pericliteschan l'usit che va enavos dapi tschientaners en il temp preistoric. Cunquai ch'i haja pli paucs scolars, vegnian er pli paucs giuvens suenter che vivian la tradiziun. E sch'ins na possia betg trair schibettas sur plirs onns, vegnia la situaziun anc pli difficila. Envierns sitgs e curts pudessan daventar adina dapli in problem. Plinavant haja pli paucas giuvnas en ils vitgs sco er en l'uniun da giuventetgna. En il mument èn quai trais giuvnas. Motivs èn savens las scolas sco las plazzas da lavur ch'èn pli lunsch davent. Tradiziunalmain fan las giuvnas patlaunas per ils giuvens. En la vegliadetgna da la scola superiura schabegia quai anc, suenter è dentant finì. Ils responsabels pondereschan il mument sch'els vulan liberalisar l'usit, tge che muntass che betg mo giuvenils betg maridads pudessan trair schibettas. Quest per exempel sco a Dardin, nua che maridads possian era trair schibettas. Sch'ils envierns vegnan pli curts è in'idea, da stuschar enavos il termin. La fin finala vul l'usit stgatschar l'enviern.

Or da l'archiv:

video
Trer schibettas – in usit
Or da Svizra rumantscha dals 28.02.1982.
laschar ir. Durada: 17 minutas 3 Secundas.

RTR actualita

Artitgels legids il pli savens