Siglir tar il cuntegn

Header

video
Troccas – in'exposiziun d'art
Or da Telesguard dals 17.05.2022.
laschar ir. Durada: 3 minutas 9 Secundas.
cuntegn

Exposiziun a Laax Troccas – gieu ed art enina

En Surselva è il gieu da troccas enconuschent e derasà tar tut las generaziuns. Ils dus artists Luis Coray e Naomi Arpagaus èn sa profundads en il mund dals simbols e mistica e preschentan lur ovras en in'exposiziun en la «Cularta» a Laax.

Gia dapli tschientaners vegn dà troccas en Surselva. Oriundamain èn las troccas però betg da la Surselva. I n'è gnanc in gieu Svizzer. Ils dissegns sin las cartas mussan elements dal Orient, per exempel las spadas curvadas. Dal Orient sur Venezia è il gieu lura arrivà en Svizra grazia a la schuldada. L'emprim document che mussa ch'ins deva troccas en Svizra è in document da Berna che ha scumandà il gieu, quai era l'onn 1377. En il 18avel tschientaner han er pliras vischnancas en Surselva scumandà da dar troccas, per exempel Trun l'onn 1729 u Medel paucs onns pli tard. Ils scumonds avevan plirs motivs: Per l'ina vulevan ins evitar dispitas che avessan pudì escalar en baruffas pli grondas e per l'autra avevan ins tema che la glieud nizzegia il temp per dar troccas enstagl dad ir en baselgia.

Il gieu tradiziunal fascinescha blers. Era perquai ch'i na va betg mo per metter cartas sin maisa, mabain era per la lingua tut speziala. Insatgi che na dat betg troccas na chapescha betg quella.

Cun dar troccas han ins da decifrar codes linguistics.
Autur: Yvonne Gienal curatura Cularta

Per purtar pli datiers il gieu, la lingua, las tradiziuns e l'aspect artistic da las cartas ha la «Cularta» a Laax in'exposiziun, nua ch'ins sa emprender d'enconuscher e da giugar il gieu.

Ils dus artists Luis Coray e Naomi Arpagaus

L'artist da Laax Luis Coray e la studenta d'art Naomi Arpagaus han survegnì da la «Cularta» a Laax ina «carte blanche» ed èn sa decidids da tematisar las troccas. Cun lur mistica dentant er cun la tradiziun da giugar en Surselva porscha quest gieu in vast spectrum da tematicas. Cun installaziuns d'art, dissegns, workshops, chant e saut han els lavurà si differents elements dals simbols da las cartas, ma er dal gieu sco tal, sco p. ex. il «tschintschar», la tipica lingua dal gieu da troccas.

Jau chat la tecnica co che las cartas èn dissegnadas fitg interessanta.
Autur: Naomi Arpagaus Studenta d'art
Naomi Arpagaus avant la «Cularta»
Legenda: Naomi Arpagaus avant la «Cularta» Naomi Arpagaus avant la «Cularta» Flavio Deflorin

RTR actualitad 17:00

Artitgels legids il pli savens