Siglir tar il cuntegn

Header

cuntegn

Surselva Lucmagn: Sanaziun da la galaria è ina sfida

Fin 2020 vegn la galaria sin il Pass Lucmagn sanada per var 25 milliuns francs. Per ils lavurers è la sanaziun ina sfida.

Josef Kurath
Legenda: Josef Kurath, manader da project da l'Uffizi da construcziun bassa dal chantun Grischun. RTR, Gion Hosang

La galaria è passa 50 onns veglia ed è en in nausch stan. Tras il palantschieu sura penetrescha per part aua, quai ch’è tar temperaturas bassas e l’enviern malsegir per ils automobilists. Ultra da quai fa l’aua che schela era donn a la substanza da la galaria.

Latiers vegn ch’il pass è dapi prest 20 onns avert l’enviern, e perquai vegn sternì sal per impedir ch'i dettia glatsch sin via. Quai fa anc dapli donn tenor il manader da project da l’Uffizi da construcziun bassa dal Grischun, Josef Kurath. La stresa fina da betun laschia penetrar aua e quella corrodeschia cun il fier en la miraglia e fetschia donns. Quai stoppia vegnir sanà.

Lavurar fin l’october

Il tetg da la galaria sto lura anc vegnì rinforzà en tscherts lieus. Tenor Josef Kurath èsi da calcular tar tscherts tschancuns ch’i possia s’emplunar entras lavinas var 10 meters naiv sin la galaria. Per quest intent vegn il material che cuvra la galaria prendì davent. Ultra da quai sto il tetg era vegnì sanà uschia che nagin'aua na po pli penetrar en la miraglia. Il tetg ed ina part dal mir davos da la galaria vegn cuvert cun ina sort matta da plastic che na lascha betg pli penetrar l’aua. Per che quella possia vegnir culla e sa collia cun il betun dovra quai temperaturas sur nulla grads. Ussa, il settember na saja quai dentant savens betg pli il cas e perquai è vegnì construì ina tenda che vegn stgaudada sur la part da la galaria nua che questa lavur vegn fatga. Uschia quintan ins da savair lavurar fin viaden en l’october.

Lavurar sin 1'900 meters sur mar po dentant era esser privlus. Uschia vegn tegnì en egl durant la stad la grippa e las spundas sur ils plazzals da bajegiar. Gist suenter pli grondas plievgias pudess crappa crudar giuadora. En cas da privel vegniss il plazzal serrà. L’enviern vegn sajettà lavinas e quai preventiv. Uschia vegn la naiv giuadora cuntinuadamain, e betg pir la primavaira in grond quantum.

Normas da segirtad ston vegnir resguardadas

Cun la sanaziun vegnan las portas da fier ch’èn avertas durant la stad allontanadas. Sco quai che Josef Kurath di, sajan questas en in nausch stan e vegnian remplazzadas entras elements da betun prefabritgads. Quels cuntegnan elements da vaider che laschan vegnir glisch en la galaria. Sper quai vegn montadas glischs en la galaria, sco era telefons d’urgenza ed equipament da stizzar fieu.

Damai che la galaria vala da nov sco tunnel l'enviern, dovria sper questas adattaziuns da nov era stanzas da protecziun per exempel en cas d’incendis, sco Josef Kurath ha declerà. Tschintg cubus vegnan per quai intent bajegiads vid il maun sut da la galaria. En quels pon ils automobilist lura fugir. En las stanzas da protecziun regia ina surpressiun uschia ch'eventual fim na po betg entrar. En questas stanzas ston las persunas lura spetgar fin ch’ils pumpiers arrivan.

La stad cura ch’i n’ha betg naiv pon ils automobilists salvar sasez. Lura datti sper las stanzas da protecziun ulteriuras extradas d’urgenza che mainan or el liber.

Oriundamain pli curta

Cun construir il lai da fermada da S. Maria ha la via sur il Pass Lucmagn stuì vegnir dischlocada. Perquai era la galaria al pe dal Piz Scopi vegnida construida dal 1961 fin il 1965. Gia paucs onns pli tard è la galaria vegnida prolungada per 100 meters vers Medel. Dus autos eran numnadamain vegnids gist avant la galaria en ina lavina, trais persunas eran mortas. Cun la prolungaziun è era la punt sur l’aual dal Scopi vegnida integrada en la galaria.

Suenter la sanaziun da la galaria existenta èsi previs da prolungar la galaria ina ulteriura giada vers Medel. Questa giada per var 320 meters. Questa prolungaziun è calculada cun 12 milliuns francs. La decisiun n’è dentant anc betg crudada definitivamain. Cun la prolungaziun pudess ins augmentar la segirtad l’enviern e reducir il dumber da dis ch’il pass sto vegnì serrà pervi da privel da lavinas.

RR actualitad 08:00

Artitgels legids il pli savens