La votaziun è a fin. Gudagnà han las Lieurs da Trun, ellas han survegnì las pli bleras vuschs. Nus gratulain e giavischain a tut las musicas in bellezza temp da tschaiver.
Il favrer avain era tschertgà il pli bel #mument da tschaiver:
#muments dal favrer 2025 cun il tema Tschaiver
-
Bild 1 von 16. 1. plazza: Las schimgias èn libras al tschaiver da Trun. Bildquelle: Jannik Vincenz.
-
Bild 2 von 16. 2. plazza: La gruppa Tschaiver Bagaschi da Panaduz al tschaiver da Razén. Bildquelle: Dario Schmed.
-
Bild 3 von 16. 3. plazza: Per quels costums hai duvrà l'agid da l'entira famiglia. Bildquelle: Jasmin Vincenz.
-
Bild 4 von 16. Tschaiver d'uffants a Tavau. Bildquelle: Gierina Barla Jenny.
-
Bild 5 von 16. Tschaiver d'uffants a Tavau. Bildquelle: Andrina Leonora Jenny.
-
Bild 6 von 16. Las treis Ladys dals onns 80 al tschaiver d‘Alvagni. Bildquelle: Gioia Botta.
-
Bild 7 von 16. Ils 5 clowns ed il ghostface. Bildquelle: Giovanna Kammermann.
-
Bild 8 von 16. Ils Teletubbies èn stads al tschaiver Vrin. Bildquelle: Liana Alig .
-
Bild 9 von 16. Mumma e figlia giaudan il tschaiver. Bildquelle: Letizia Maissen.
-
Bild 10 von 16. In gigant a Trun. Bildquelle: Regula Mognetti.
-
Bild 11 von 16. Il tschaiver Trun è per pitschen e grond. Bildquelle: Christian Manetsch.
-
Bild 12 von 16. Las trais spagnolitas da flamenco – da la Pologna, da la Russia e la terza da la Rumantschia dad Alvagni. Bildquelle: Elvira Casanova.
-
Bild 13 von 16. Las Patlaunas da Breil ha festivà lur 35avel giubileum. Bildquelle: Lena Cadalbert.
-
Bild 14 von 16. Tschaiver a Lucerna. Bildquelle: Lucas Casanova.
-
Bild 15 von 16. Daria e Nico cun las mammas sco Maja e Willi al til da tschaiver a Mustér. Bildquelle: Manuela Vincenz.
-
Bild 16 von 16. Tat e tatta van a tschaiver. Bildquelle: Renilda Monn.
E qua datti las survista dals tschaivers 2025:
Daco fan ins tschaiver?
La tradiziun europeica da tschaiver exista en il Grischun cunzunt en las regiuns catolicas. La refurmaziun metta numnadamain en dumonda il temp da curaisma avant Pasca.
Danunder ch'il term «tschaiver» deriva n'è betg cler. El pudess avair da far cun «entscheiver» ed er cun «aiver», quai che munta tant sco esser sturn. Far til cun mascras numnan ins en Surselva «far bagordas», quai term deriva da l'Italia dal Nord.
En Surselva èn ils usits da tschaiver differents tut tenor engaschi da l'uniun da giuventetgna. Tschà e là datti tils cun sa costumar. A Mustér exista cun il tschaiver er anc la tradiziun bunamain emblidada da la «dertgira nauscha». Sco center dal tschaiver vala Domat, nua ch'il tschaiver va a fin cun la gievgia grassa. Natiralmain dastgan las guggas betg mancar. A Domat sunan sper las guggas dentant er anc ils tamburs ed ils tschivladers. Quest caracter spezial da l'usit vegn guardà da mantegnair.
-
Bild 1 von 10. Ils Vagabunds, Sedrun. Bildquelle: https://www.lasbagordas.ch.
-
Bild 2 von 10. Las Fifferlottas, Segnas. Bildquelle: RTR.
-
Bild 3 von 10. Las Bagordas, Mustér. Bildquelle: www.lasbagordas.ch.
-
Bild 4 von 10. Las Zoclas, Sumvitg. Bildquelle: www.zoclas.ch.
-
Bild 5 von 10. Las Lieurs, Trun. Bildquelle: Las Lieurs.
-
Bild 6 von 10. Las Latiarnas, Danis/Tavanasa. Bildquelle: www.laslatiarnas.ch.
-
Bild 7 von 10. Grischalottas, Glion/Falera. Bildquelle: Gruschalottas.
-
Bild 8 von 10. Ils Fetters Sursetters, Savognin. Bildquelle: Ursina Solèr.
-
Bild 9 von 10. Tschapatalpas, Domat. Bildquelle: Tschapatalpas.
-
Bild 10 von 10. Schnorra Plager, Val. Bildquelle: Schnorra Plager.
Daco atgnamain Lieurs, Zoclas e Fetters Sursetters?
Quels e quellas che taidlan gugent musica da tschaiver han franc era gia udì quels nums: Las Lieurs da Trun, Las Zoclas da Sumvitg, Las Patlaunas da Breil, Ils Fetters Sursetters ed uschia vinavant. Dentant, daco han las guggas gist tschernì quests nums? Nus savain daco:
I duai para era dar persunas che n'han betg gugent tschaiver.... schoccant, ma era per quels duai dar ina fanestra:
Or da l'archiv
Dapi bainprest 40 onns preschenta la «Dertgira Nauscha» sias sentenzias davant in grond public sin la plazza da scola a Mustér. Ils dus derschaders prelegian ils fatgs locals e regiunals ch'èn degns da vegnir menziunads. Quai cun ina buna presa umor e magari cun ina piztgada. Il punct culminant da la saira è cura ch'ils derschaders annunzian tgi che vegn pendì vi da la furtga.