Cumenzar cumenza l'istorgia l'onn 2000, cura che Michael Flepp chatta l'avaina da quarz al Péz Regina entadim la Val Lumnezia. Cun agid dad amis ed era dad Alfons Derungs (trapassà) delibereschan els durant quatter onns dus gronds cristals, in da 1,150 tonnas e tschel da 950 kilos paisa. Grond entusiassem suonda a la conferenza da pressa dals 10 d'october 2003 e cler, la glieud vul era vesair quels cristals ch'han dimensiuns da bun 2 meters autezza. Uschia datti exposiziuns dad omadus cristals a Laax, Turitg, Aargau, Lucerna ed er a Hamburg. Pli tard va il grond cristal sin gronda turnea sin l'entir mund.
Er il cristal pitschen che tutgava ad Alfons Derungs ha fatg gronds viadis. Tranter auter è quel stà da vesair a l'exposiziun mundiala a Tokio en il Giapun. L'onn 2006 è l'uniun Pro Lumerins vegnida fundada, quai cun l'intent da manar enavos omadus cristals en la Lumnezia. Il cristal pitschen è returnà gia l'onn 2009 en la val. Actualmain è il cristal pitschen da vesair en la Casa d'Angel a Lumbrein. Il cristal grond è vegnì vendì en la Bassa ad in signur ch'ha ina gronda collecziun d'art. Suenter sia mort è quella collecziun d'art ida en ina fundaziun, la «Stiftung für Kunst, Kultur und Geschichte SKKG» a Winterthur. La strategia da questa fundaziun era da far visibel ed era accessibel a tuttas persunas il relasch. Ed uschia è sa sviluppada l'idea, ch'il cristal grond duai finalmain era turnar a chasa a Lumbrein. Là, nua ch'il pitschen cristal è gia, ed era là, nua ch'ils dus cristals èn dachasa. L'onn passà è il cristal grond vegnì transportà ed exponì per trais emnas en la biblioteca da la citad da Cuira e silsuenter stà fin uss en il Museum Regiunal Surselva a Glion.
-
Bild 1 von 11. Il cristal en il Museum Regiunal Surselva a Glion. Bildquelle: RTR.
-
Bild 2 von 11. Da questa porta sto el sortir. Bildquelle: RTR.
-
Bild 3 von 11. Elmar Collenberg, Gian Derungs ed Ursina Jeklin. Bildquelle: RTR.
-
Bild 4 von 11. .....prest sin il camiun. Bildquelle: RTR.
-
Bild 5 von 11. Il transport è difficil perquai ch'i plova. Bildquelle: RTR.
-
Bild 6 von 11. L'arrivada dal cristal attira visitaders. Bildquelle: RTR.
-
Bild 7 von 11. Michael Flepp raquinta davart il chat dal cristal. Bildquelle: RTR.
-
Bild 8 von 11. Michael Flepp mussa il cristal. La stanza è vegnida preparada a posta per il cristal. Bildquelle: RTR.
-
Bild 9 von 11. 1,150 kg paisa il cristal, tut ensemen cun ornaments da bronz ed il sochel da betun paisa el 1,578 kg. Bildquelle: RTR.
-
Bild 10 von 11. Da bell'aura po il cristal guardar vi vers il Péz Regina, ses lieu d'origin. Bildquelle: RTR.
-
Bild 11 von 11. Led, ch'el è puspè turnà, il cristal. Bildquelle: RTR.
Il cristal tutga a l'Associaziun da «Stiftung für Kunst, Kultur und Geschichte SKKG» che dat in emprest a lung temp a la Pro Lumerins. Il contract munta excepziunalmain a 10 onns empè da tschintg onns, sco usità tar l'associaziun. Quai munta, che la SKKG vegn a dumandar la Pro Lumerins en 10 onns, schebain els vulan anc adina exponer il cristal grond u betg.
Or da l'archiv: