Siglir tar il cuntegn

Header

video
Chavazza dal temp da bronz chattada a Dardin
Or da Telesguard dals 22.12.2022.
laschar ir. Durada: 5 minutas 4 Secundas.
cuntegn

Scuverta spectaculara Ina chavazza chattada a Dardin è passa 3'500 onns veglia

Entschatta dals onns settanta eran Balzer Spescha e Pius Caduff buobs ed els gievan gugent ad explorar il conturn da Dardin. La tatta da Balzer Spescha raquintava alura ch’i haja taunas en il guaud. Ils dus buobs chattan ils 4 d’avrigl 1972 ina da quellas. Ed en la tauna fan els in’autra scuvrida.

Balzer Spescha sa regorda anc bain co els han chattà il cuvel. Ina giada en tauna hajan ils dus buobs vis ina sfendaglia en la part davostiers. Cun bittar crappa en quella, vesan els giun plaun ina chavazza d’in carstgaun. Els cloman natiers creschids. En l'emprim mument procura quella scuverta per bleras dumondas, surtut sche la chavazza è d’ina persuna sparida. La grondezza da la chavazza inditgescha ch’ella appartegn pli probablamain ad in uffant. Suenter che la Polizia chantunala vegn sin il plaz examinescha il medi da Trun la chavazza. Lez vegn a la conclusiun che la chavazza è pli veglia. Uschia intercurescha il Servetsch archeologic la tauna e chatta pauc u nagut: auter che la chavazza in pèr oss d’in cunigl. Il corp da la chavazza n’è betg denturn. L'archeolog scriva in rapport, la chavazza vegn inventarisada e svanescha suenter en il deposit dal servetsch.

Tranter il 2017 ed il 2020 digitalisescha il Servetsch archeologic ses inventari e cartografescha ils lieus da chat. El prenda uschia puspè nauadora la chavazza da Dardin. E quella fatschenta l'archeolog Raphael Sele.

Nus avain gì plirs lieus da chat sumegliants or dal temp da bronz en ils davos onns. Pia skelets ch’èn vegnids chattads en taunas.
Autur: Raphael Sele archeolog
audio
Per tadlar: Chavazza or dal temp da bronz
ord Actualitad dals 21.12.2022. Maletg: RTR
laschar ir. Durada: 4 minutas 1 Secunda.

Cunquai ch’il Servetsch archeologic haja scuvert fossas dal temp da bronz tempriv en taunas vegn la chavazza intercurida d’ina antropologa da l’Universitad da Basilea. Ultra da quai vegn l'oss intercurì dal Politecnicum a Turitg cun la metoda da carbon. Quai per savair datar l'object. Ils resultats èn ina pitschna sensaziun: La chavazza è passa 3’500 onns veglia. Tenor ils archeologs appartegneva ella ad ina dunna ch’è morta en la vegliadetgna da 30 enfin 50 onns. Pli probablamain saja la tauna stada il lieu da sepultura da la dunna.

Chats da fossas or dal temps da bronz en il Grischun

Avrir la box Serrar la box

La chavazza da Dardin, chattada en ina tauna, lascha supponer ch’i sa tracta d’in lieu da sepultura. Il Servetsch archeologic ha chattà plirs lieus da sepultura en cuvels u autras structuras da crap or dal temp da bronz en il Grischun:

  • Fläsch, Fläscherberg: Battasendas chattan 2002 ossa d’in uffant tar in grip. Il Servetsch archeologic chatta alura in skelet e restanzas d’ina construcziun da crap. Dataziun da l’ossa: 1’600 a.C..
  • Susch, Fuora Baldirun: Ina classa da scola chatta 1975 en in spazi sut in crap ossa d’in carstgaun. La polizia intercurescha. Cunquai che l’ossa ha segns da morsas d’animals n'èsi betg segir sch’i sa tracta d’in cuvel d’in animal. La polizia surdat l’ossa al Servetsch archeologic. Tenor ils antropologs è l’ossa da duas dunnas giuvnas. Dataziun da l’ossa: 1’700 - 1’600 a.C..
  • Laax, Salums: Uffants chattan 1968 ossa da carstgauns, 1981 e 1982 chava il Servetsch archeologic e chatta il lieu da sepultura da 11 corps e 6 urnas ch’èn protegidas d’in grip. Ils archeologs chattan duas chadainas da curalin. Dataziun da l’ossa: 1’900 - 1’500 a.C..

L’ossa è vegnida datada grazia a la metoda da carbon C14.

Che la regiun enturn Dardin saja stada abitada en il temp da bronz n’è betg attestà tenor il Servetsch archeologic. Chats da culegnas en la regiun hajan ins fin ussa fatg a Trun (Grepault), Ruschein (Pleun da Buora), Falera (Muota) e Lumbrein (Crestaulta). La chavazza è il mument enavos en il deposit dal Servetsch archeologic. La pli veglia abitanta da Dardin vegn a salvar blers misteris per ella.

RTR Telesguard 17:40

Artitgels legids il pli savens