Enfin uss datti en il Grischun duas razzas da chauns da protecziun renconuschidas dal chantun per las qualas i dat subvenziuns: Il Maremmano Abruzzese da las muntognas Abruzzas en l’Italia ed il Chien de montagne des Pyrenées, ina razza che deriva da las Pireneas franzosas.
En in project da dus onns vegn uss era il chaun da protecziun da muntaneras da l’Anatolia analisà. I va per decider sch'er el è adattà per proteger nursas sin las pastgiras dal Grischun.
-
Bild 1 von 2. Jan Boner cun in emettur da GPS, duvrà per controllar il moviment dals chauns da protecziun. Bildquelle: RTR, Carlo Albin.
-
Bild 2 von 2. Ils cularins cuntegnan in emettur da GPS cun battaria ed antenna. Bildquelle: RTR, Carlo Albin.
Irritar il luf
La raschun pertge ch’i dovria in ulteriur chaun da protecziun è tenor il responsabel per la protecziun da muntaneras dal chantun Grischun Jan Boner l’intelligenza dal luf. El haja gia survegnì plirs indizis da pasturs e purs ch'han vesì in luf datiers da muntaneras.
Quests lufs observian il cumportament dals pasturs e dals chauns da protecziun cun la finamira da chattar il punct debel da quest sistem da protecziun. Perquai stoppia il sistem da protecziun vegnir adattà cuntinuadamain. Il nov chaun da protecziun da l’Anatolia saja per l'ina pli grond ed haja era in auter cumportament, duas chaussas ch'irriteschian il luf.
Project d’evaluaziun
Per analisar a fund las qualitads dal chaun da protecziun da muntaneras da l’Anatolia ha il chantun inizià avant dus onns in project d’evaluaziun che va a fin il 2016. Durant quest temp han set chauns da protecziun da l’Anatolia vivì e lavurà sin differents puressers e differentas alps dal Grischun.
Cun differents tests ha Jan Boner analisà il cumportament, il caracter ed era co questa razza sa mova entaifer la muntanera (quai tranter auter cun cularins cun emetturs da GPS). La fasa da valitaziun dal project n’è anc betg finida. Tenor Jan Boner èn las schanzas fitg bunas ch’il chaun da protecziun da muntaneras da l’Anatolia vegnia sin la glista uffiziala da chauns da protecziun.
Juno, 2 onns, 70 kg
In dals chauns da protecziun ch’èn vegnids analisads è Juno, il chaun da protecziun da muntaneras da l’Anatolia da Carl Erni. Il pur da Trin lavura gia dapi quatter onns cun chauns da protecziun e dapi dus onns cun Juno.
Juno è stà la stad passada per l’emprima giada ad alp, nua ch’el ha protegì ensemen cun 4 auters chauns ina muntanera da circa 1’000 nursas.
Tenor Carl Erni haja quai mai dà problems, betg cun turists ed er betg cun auters chauns. Cumpareglià cun ses dus ulteriurs chauns, dus da la razza Maremanno Abruzzese, saja Juno in chaun pacific ed empernaivel. Cura ch’el sentia dentant in privel per la muntanera, protegi el quella fitg energic e fin la fin. Per Carl Erni è questa razza senz’auter adattada per proteger muntaneras.
RR actualitad 08:00