Pliras persunas han fatg attent RTR, ch’ì dettia sanguettas en il Lai Grond a Laax, il lai amez il vitg che vegn duvrà sco lai da far bogn. La tema era, ch'i sa tractia da sanguettas medicinalas (Blutegel), che vegnan duvradas en la medischina e che tschitschan sang d’umans. Tenor retschertgas da RTR èn quai dentant sanguettas chaval che n'han betg dents ferms avunda per morder tras la pel d’umans.
Strivlas cotschnas u oranschas
Las sanguettas medicinalas e las sanguettas chaval èn da la medema classa da sanguettas e vesan era ora fitg sumegliant. Omaduas han ina lunghezza da 10 enfin 15 cm ed han ina pel stgir-brina enfin naira. Tenor Flurin Camenisch, il pedagog dal museum da la natira dal Grischun, datti dentant ina buna pussaivladad per differenziar las duas sanguettas. La sanguetta medicinala ha strivlas cotschnas ni oranschas sin la pel; la sanguetta chaval n'ha naginas strivlas.
-
Bild 1 von 2Legenda: Ina sanguetta medicinala cun strivlas cotschnas. Holger Krisp, Ulm, Germany
-
Bild 2 von 2Legenda: Il Lai Grond amez Laax. RTR, Linus Livers
Larvas ed ova da peschs
Derasada è la sanguetta chaval en l’entir chantun Grischun, en lais ed era en flums. Ils exemplars en il Lai Grond a Laax n'èn pia betg ina sensaziun e schizunt in bun segn per la qualitad da l’aua. Las sanguettas mangian numnadamain larvas d’insects, verms ed ova da peschs ed amfibis che vivan en aua schubra e frestga. La preschientscha da la sanguetta chaval è tenor Flurin Camenisch pia in indizi che la qualitad da l’aua en il Lai Grond a Laax è buna.
Sanguettas medicinalas quasi extirpadas
Sch'ins vesa insumma ina giada ina sanguetta è la schanza fitg gronda che quai è ina sanguetta chaval. Pli baud existivan sanguettas medicinalas era en il Grischun. Tenor Flurin Camenisch èn ellas dentant ozendi quasi svanidas dal tut. La chatscha suenter sanguettas medicinalas per la medischina haja quasi extirpà quai animal en Svizra. Perquai saja la sanguetta medicinala era sut protecziun e chattar ina tala sanguetta saja quasi ina sensaziun.
RR actualitad 07:00