«Tes vitg – tia istorgia» - Fatschas e chasas da Panaduz
La vischnanca da Panaduz è sin ina terrassa sin 658 m s.m. Là, nua ch'il Rain Anteriur e Posteriur s'uneschan e là, nua che la Tumleastga e la Ruinaulta fruntan in sin l'auter. Abitar abitan passa 3'000 persunas a Panaduz, da quellas discurran dentant be anc 5,4% rumantsch.
Legenda:
Pascale Wolf
Dapi 5 onns abita Pascale (22) a Panaduz, avant era ella a Razèn.
RTR, Seraina Derungs
4 / 8
Legenda:
Franco Joos
Dapi 7 onns abitescha Franco Joos cun sia famiglia a Panaduz. Oriundamain è el dal Surmir, lavurar lavura el a Cuira en la scola chantunala. Per el giascha Panaduz ideale e la grondezza saja era buna.
RTR, Seraina Derungs
5 / 8
Legenda:
Ferdi ed Anneliese Projer
RTR, Seraina Derungs
6 / 8
Legenda:
Matteo
Matteo ha 16 onns ed è da Panaduz.
RTR, Seraina Derungs
7 / 8
Legenda:
Francestga Staehelin
La quasi-rumantscha da Basilea: Avant 10 onns è ella vegnida en il Grischun per sia professiun sco organista. Dapi il 2015 abitescha Francestga a Panaduz. Il rumantsch ha ella emprendì sco autodidacta pervi da la lavur. Cun agid da la canorta en l'ustaria, cun blers dicziunaris e cudeschs ed emissiuns ha ella bainglaiti pudì communitgar.
RTR, Seraina Derungs
8 / 8
Legenda:
Gian Reto Theus
Manader dal Hotel Alte Post a Panaduz.
RTR, Seraina Derungs
Per chattar ora la raschun, pertge ch'il vitg da Panaduz discurra be pli pauc rumantsch, èsi dad ir enavos en l'istorgia. Bain ha quai numnadamain nums da vias e cultiras rumantschas en vischnanca. Ma tuttina dian bleras persunas, ch'ellas na sappian betg discurrer rumantsch.
Nua èn ils Rumantschs e las Rumantschas?
L'istoricher da hobi Fridolin Gieriet po gidar nus cun la resposta: L'onn 1905 era vegnì in plevon tudestg. El avess gugent emprendì rumantsch, ma quai avess duvrà in mument fin ch'el avess pudì far predis rumantschs. Uschia ha el cumenzà sias messas per tudestg. Pli tard, il 1908, è lura capità l'incendi da Panaduz. In eveniment ch'ha midà tut. Dapi lura saja, sco bleras persunas dal vitg ed era Fridolin Gieriet raquintan, il rumantsch ì enavos fermamain. Ozendi discurran an 5,4% da Panaduz rumantsch. Da quai èn dentant bleras persunas ch'èn vegnidas natiers e betg indigenas.
Ord la cronica da Fridolin Gieriet:
Damai che biars auditurs savevan buca pli sufficientamein romontsch, eis el staus sfurzaus da tener siu referat per tudestg.
Legenda:
Extract «Bonaduz im Wandel der Zeit»
Cronica scritta da Fridolin Gieriet, tranter auter cun «La suptga da mulscher» en dialect rumantsch da Panaduz.
RTR, Seraina Derungs
1 / 12
Legenda:
Salids da Panaduz
Vista vers il Pass da Cunclas e dretg sin il Calanda.
RTR, Seraina Derungs
2 / 12
Legenda:
Vista direcziun Montalin e Cuira
Panaduz cun la baselgia e la chasa communala.
RTR, Seraina Derungs
3 / 12
Legenda:
Impressiun da Panaduz
RTR, Seraina Derungs
4 / 12
Legenda:
Impressiun dal vitg da Panaduz
RTR, Seraina Derungs
5 / 12
Legenda:
Vista direcziun Tumleastga
RTR, Seraina Derungs
6 / 12
Legenda:
Co ha el tgi sa num?
RTR, Seraina Derungs
7 / 12
Legenda:
Chasetta d'utschels
RTR, Seraina Derungs
8 / 12
Legenda:
Stalla veglia a Panaduz
RTR, Seraina Derungs
9 / 12
Legenda:
Chasa a Panaduz
RTR, Seraina Derungs
10 / 12
Legenda:
In bun lieu per il pairer
RTR, Seraina Derungs
11 / 12
Legenda:
Tavla stradala Via Ginellas
RTR, Seraina Derungs
12 / 12
Legenda:
Tavla stradala Via Tgivisuri
RTR, Seraina Derungs