A partir da l'onn 2024 exista il dretg sin access al traffic public. Quest dretg pon persunas cun in handicap perfin far valair avant dretgira. Uschia statti scrit en la lescha d’egualitad per persunas cun impediments.
20 onns ha la lescha dà temp. Il Grischun ha grond retard: Tant la Viafier retica sco er las vischnancas – ellas èn responsablas per fermadas da bus – na cuntanschan per lunsch ora betg la finamira.
Frust tar organisaziuns per persunas cun impediments
Il chantun dumbra las fermadas nua ch'ins po oz entrar senza obstachels en il bus. Mumentan èsi pir 12%. Uss veglian ins dentant far «sforzs massivs», di Thomas Schmid da l’Uffizi per energia e traffic. En in onn duain 24% da las fermadas esser prontas.
In zichel meglier vesi ora tar la Viafier retica. Lezza ha semtgà fin uss 37 da sias 104 staziuns. Ma er gliez na satisfa betg a la lescha. Cumpareglià cun auters chantuns haja il Grischun fitg bassas cifras, hai num tar la Procap Svizra. «I dat chantuns che han gia pront 60% da las fermadas», di Remo Petri.
A Cuira hajan ins fatg bler, di Roman Brazerol da la Pro Infirmis grischuna. Ma pli lunsch ch’ins s’allontaneschia dal center, pli paucas fermadas e staziuns che sajan semtgadas.
Jau sun trumpà ch’il Grischun n’è betg pli lunsch.
La finala na profitian betg mo persunas en sutgas da rodas d’in traffic public senza obstachels, mabain era turists cun gronda bagascha u glieud cun charrotschas d'uffants.
Gnanc planisà dapertut
Ma gnanc tuttas fermadas e tuttas staziuns duain vegnir adattadas, hai num tant tar la Viafier retica sco era tar il chantun. La lescha enconuschia gea il principi da commensurabladad. Uschia na stoppian per exempel staziuns, che vegnian darar frequentadas da persunas cun in handicap, betg vegnir adattadas.
A lunga vista planiseschan ins dad adattar be 40% da las fermadas da bus en il Grischun. E la Viafier retica ha en senn da bajegiar enturn mo 70% da sias staziuns. Gliez resorta da la resposta da la regenza sin ina dumonda or dal Cussegl grond.
En tschellas staziuns u fermadas porschian ins agids supplementars, per exempel clappas. Il persunal da tren u il manischunz da bus possia lura laschar giu las clappas sch’ina persuna en sutga cun rodas vuless sortir u entrar, decleran la Viafier retica ed il chantun.
Decidan dretgiras?
Pauca chapientscha han la Procap e la Pro infirmis. Ellas interpreteschan auter la commensurabladad. Be là nua ch’in access autonom na saja tecnicamain betg pussaivel – per exempel tar ina staziuns che sa chatta en ina curva – sajan lubidas talas clappas. Uschiglio partia la lescha dad in access autonom al traffic public. Vul dir: Ina persuna en sutga cun rodas sto pudair ir en il tren u en il bus senza stuair dumandar per agid.
Dal reminent: Il dretg sin access al traffic public vala era per pendicularas u bastiments.
Las organisaziuns per persunas cun in impediment quintan ch'i dat a partir dal 2024 in u l'auter process da model pertutgant il dretg sin access senza obstachels al traffic public. Uschia decidan il davos probabel las dretgiras tge ch'è commensurà e tge betg – e quant bain accessibel ch'il traffic public daventa a lunga vista per persunas cun in handicap en Svizra.
Or da l'archiv
