Siglir tar il cuntegn

Header

video
In mail è dapli ch'in mail: In bain cultural
Or da RTR dals 18.08.2016.
laschar ir. Durada: 3 minutas 15 Secundas.
cuntegn

Ulteriur Grischun Tge mangiain nus qua? In mail n'è betg mo in mail

Ils experts da maila, ils pomologs, calculeschan ch’i dat passa 1'100 sorts da maila en Svizra. Er en il Grischun datti diversas sorts veglias da maila. Quasi nagin che sa quai meglier che Gaudenz Zanetti, pomolog passiunà da Zezras.

Gaudenz Zanetti ramassa maila, betg en tschaler mabain en l'iert. Dapi ils onns 70 è l’anteriur magister da chemia, biologia e matematica ina da las capacitads grischunas pertutgant la maila, in pomolog da num e pum. Da tut il Grischun ramassa el chatschs da maila e als planta. Quai en ses agen iert, mabain era en quel dal Plantahof a Landquart.

«Pupille», «Suleiman» e «Hüschi-Öpfel» - sorts veglias

Tar il Center da furmaziun e cussegliaziun agricula ha Gaudenz Zanetti etablì ensemen cun auters pomologs in iert da sorts. Sin ina surfatscha da var 25 sin 25 meters creschan là 134 sorts da maila.

Sche pussaivel adina 4 bostgets dad ina sort: dals mails culs nums nobels sco la «Pupille» ed il «Suleiman» da la Tumleastga, il «Charlamowski» ch’è bler massa grond per il consum d'ozendi sur il «Quarender» enfin a variantas localas sco la «maila da Sched» o perfin il «Hüschi-Öpfel», in mail enconuschent da mo in mailer a Conters en il Partenz. Da quel mailer che creschiva sper la chasina da tualetta, il «hisli» o apunta en il Partenz il «Hüschi».

Era per il Plantahof dapli che mo passiun

Quità da l'iert da sorts ha Marco Frey, manader da la pumicultura ed orticultura al Plantahof. Mantegnair sorts da maila è per Frey ina part da la lavur per e cun la pumicultura grischuna. L'iert da sorts mantegnia en vita la varietad genetica da las sorts da maila che na vegnan betg pli nizzegiadas economicamain.

Sorts veglias da maila èn in bain cultural

Mintga mail è in spezia da spievel da la cultura da quel che cultivescha el. Pli baud furnivan ils mailers en ils ierts dals purs grischuns en emprima lingia maila per la chasada dal pur, raquinta Gaudenz Zanetti.

Sin il bain creschivan differents mailers e quai betg per pudair midar gust dals mails, mabain per pudair als racoltar durant in usché lung temp sco pussaivel. Ils emprims mails per stagiunar en tschaler eran madirs il fanadur, ils ultims il november. Il mail era durant ils lungs mais d’enviern furnitur da vitamin C; quai era en furma liquida - sco suc, most o vinars.

Artitgels legids il pli savens