Siglir tar il cuntegn

Visitaders betg envidads La vita secreta da glimajas

Cunzunt per possessurs d'iert èn ellas in grond tema – glimajas. Ma paucs san tge ch'ils animals nunpopulars fan sch'els na maglian betg gist davent il mez iert e tge vita privata ch'els vivan insumma en il zuppà. In expert da glimajas dat scleriment.

Cunquai che quests animals interessants porschan uschè bler, èsi a mai anc oz suenter prest 50 onns in plaschair d'esser dadora ed observar glimajas.
Autur: Ulrich Schneppat

Las glimajas na tutgan betg tar las spezias d'animals las pli appreziadas tar ils umans. Ulrich Schneppat senta dentant ina fascinaziun profunda per lindornas e glimajas – e quai dapi sia uffanza. El ha lavurà bunamain 50 onns sco preparatur d'animals tar il museum da la natira a Cuira ed ha uschia stuì spustar ses studis da lindornas ad uras da notg. Tras sia lavur da perscrutaziun vala el sco in dals quatter experts da lindornas en Svizra.

Ulrich Schneppat, ein weisshaariger Mann, sitzt in seinem Garten.
Legenda: Ulrich Schneppat è gia dapi sia uffanza intgantà da la natira. RTR

Avain nus quest onn propi da far cun in'invasiun da glimajas en ils ierts?

Ch'i dettia quest onn dapli glimajas che auters onns, sa Ulrich Schneppat che stat a Malix cleramain snegar. Cun l'aura plitost fraida ed umida durant l'entschatta da stad e primavaira da quest onn, hajan las glimajas simplamain gì cundiziuns idealas per esser activs sin la surfatscha da la terra. Uschia hajan ins pudì crair ch'igl haja dapli glimajas che auters onns, perquai che tut tenor l'aura vivan ellas zuppà sut terra.

I dat bleras differentas sorts da glimajas

I dat bleras differentas sorts da glimajas, e betg tuttas n'èn anc perscrutadas. La sort ch'ins chatta qua il pli savens è la «glimaja spagnola» («spanische Wegschnecke»). I sa tracta d'ina spezia invasiva che deriva oriundamain da l'Europa occidentala ed è vegnida importada avant bundant 70 onns en l'Europa centrala. Cunzunt tras bains d'iert sco terra cumpostada e plantas da vaschs è ella sa derasada adina dapli, stgatscha glimajas indigenas e chaschuna donns en ierts.

Eine Nacktschnecke kriecht über Grünzeug.
Legenda: La glimaja spagnola è per il solit brina fin naira e cuntanscha ina grondezza tranter 6 e 15 centimeters. keystone

Cun la tscherna da ses nutriment è ella tut auter che heiclia e vala sco magliatut. En ierts na restia ad ella era betg bler auter che magliar giu las salatas u las flurs ch'i dat là, en natira libra na vesian ins ella percunter strusch a magliar verd, mabain plitost material da plantas smarschent.

Glimajas spagnolas n'han nagut cunter viadis pli lungs

Il nutriment potenzial po la glimaja spagnola percepir sin distanzas da fin a 30 meters, quai cun recepturs d'odur vi da las cornas ed ils tentaculs. En connex cun la tscherna da ses menu sa lascha ella er inspirar da ses cumpogns, ins parta dal fatg che la glimaja spagnola po percepir a maun dals fastizs da mucosa d'auters individis tge che quels han en il magun e ch'ella suonda quests fastizs per vegnir al medem nutriment.

Tras la savur ed il fastiz da mucosa chatta la glimaja spagnola era partenaris adattads per la reproducziun. Quella po durar pliras uras e vegn fatga durant la stad. Uschia vegnan ils ovs mess l'atun, e quai betg memia cnap: Ella metta en media tranter 60 e 350 ovs en ina cuada. Ina tala cuada po ella far trais enfin quatter giadas. Suenter quest act da forza mora la glimaja spagnola, ma perquai ch'ils ovs n'han strusch inimis natirals, è la schanza fitg gronda che bunamain tuts vegnan tras e che la primavaira vegnan a sa fultschar ina pluna giuvnas glimajas spagnolas.

Deliberar l'iert da la glimaja spagnola

Strusch in animal vul mangiar la glimaja spagnola, e quai cunzunt perquai che sia mucosa na gusta betg bain ed ultra da quai tatga ella a moda fitg dischagreabla als inimis potenzials en bucca.

Uschia po ella sa derasar fitg simpel e ruinar la racolta d'ortulanas ed ortulans. Era l'expert da glimajas Ulrich Schneppat na vul betg avair glimajas spagnolas en ses iert, perquai ch'i sa tracta qua d'ina sort invasiva che chaschuna donns.

La quintessenza è clera: Tgi che porta responsabladad per in iert, quel sto dismetter la glimaja spagnola.
Autur: Ulrich Schneppat

Ulrich Schneppat rimna las glimajas spagnolas ch'èn activas la notg durant las uras stgiras cun ina zanga da zutger en ina cuppa e derscha aua buglienta surengiu. Per agir persistent cunter las glimajas spagnolas è quai da repeter 10 enfin 12 notgs. Las glimajas spagnolas duessan vegnir dismessas en la tualetta, perquai ch'ils cadavers pudessan tender ulteriuras glimajas en l'iert che vulan mangiar lur cumpogns morts.

I na dat nagin animal senza niz, era sche nus na chapin forsa betg quel.
Autur: Ulrich Schneppat

Ma la glimaja spagnola na chaschuna betg mo donns, ella ha in niz fitg impurtant per la natira. Tut las glimajas valan sco organissems destruints impurtants, vul dir ellas decumponan biomassa schmarschida.

Or da l'archiv:

RTR actualitad 07:00

Artitgels legids il pli savens