Scuvrir la Val Cluozza
Dario Clavuot (71) da Zernez ha lavurà sco guardian dal Parc Naziunal Svizzer. El enconuscha la Val Cluozza da tut las varts e cun tut sias istorgias. El mussa a nus e declera a nus, tge ch'è spezial vid la Val Cluozza.
Zernez - Prasüras – Bellavista – Fops – Chamanna Cluozza (ca. 3.5 h)
Smatga sin ils puncts cotschens per scuvrir la Val Cluozza.
Infos carta google
Zernez
Da Zernez davent cumenza la tura envers la Val Cluozza. Ina Val che mintga Zernezer sto avair vis.
Prasüras (sin 1'789 m.s.m.)
La via è stippa envers la Val Cluozza. Ma per cletg chatt’ins dapertut banchins per far ina pausa.
-
Bild 1 von 4. Cura che la tura cumenza èsi anc sumbriva en la Val Cluozza. Bildquelle: RTR, F. Caduff.
-
Bild 2 von 4. Però nus essans pronts per la Val Cluozza, la redactura dad RTR Fabia Caduff e l’anteriur guardiachatscha Dario Clavuot. Bildquelle: RTR, F. Caduff.
-
Bild 3 von 4. Sin viadi ves’ins il crap da Sarasin, in monument en onur da Paul Sarasin, in dals fundaturs dal Parc Naziunal Svizzer. Bildquelle: RTR, F. Caduff.
-
Bild 4 von 4. La via è fitg stippa, e perquai avain nus fatg ina pausa sin il banchin sur Plasüras. Ed uschia essan nus gist s’annunziads per l’emprima giada en il Radio Rumantsch. Bildquelle: RTR, F. Caduff.
Bellavista (sin 2'039 m.s.m.)
A Bellavista han ins, sco quai ch’il num di, ina bella vista. Ins vesa vers Zernez e tut las muntognas enturn Zernez. Qua datti era ina chamona ch’ins po affittar.
Pli baud faschev’ins cursas da skis davent da la Chamanna Bellavista enfin giu Zernez. Però quai era fitg privlus, perquai che la via è stippa.
Bellavista è in lieu exponì. Qua datti adina puspè sajettas. E las sajettas che han dat en, ves’ins vi da la bostga.
-
Bild 1 von 6. Suenter essan nus chaminads enavant fin tar la Chamanna Bellavista. E sco il num di, han ins qua ina bella vista, era sin Zernez. Bildquelle: RTR, F.Caduff.
-
Bild 2 von 6. In lieu perfetg per s’annunziar in’ulteriura giada en il radio. Bildquelle: RTR, F. Caduff.
-
Bild 3 von 6. E Dario Clavuot enconuscha mintga piz e mintga muntogna. Bildquelle: RTR, F. Caduff.
-
Bild 4 von 6. Ed el sa era che Bellavista è in lieu exponì, e perquai dat adina puspè en la sajetta en la bostga. Bildquelle: RTR, F. Caduff.
-
Bild 5 von 6. Quai ves’ins era ... Bildquelle: RTR, F. Caduff.
-
Bild 6 von 6. Uss è’l qua il sulegl, e la via n’é betg pli uschè stippa. Bildquelle: RTR, F. Caduff.
Fops (sin 2'126 m.s.m.)
Fops è il pli aut punct sin noss viadi envers la Val Cluozza.
Inscuntrar l'urs
Ins raquinta in’istorgia dal temp cur che urs vivevan anc en la Val Cluozza. Sin l’alp Murter ch’ins vesa davent da Fops era pli baud il muvel. E per proteger il muvel dals urs giev’ins adina en dus sin l’alp a far in fieu.
In di era in dals dus malsaun, e lura ha l’auter stuì ir sulet a far il fieu. Sin viadi ha quel lura inscuntrà in’ursa cun ses dus pitschens. Or da reacziun ha el prendì ils dus craps per far fieu, e ha cloccà els in vi da l’auter uschia ch’i ha dat sbrinzlas e l’ursa é svanida cun ses pitschens. Svelt è el turnà en il vitg ed ha raquintà da l’inscunter. E betg da l’urs, mabain da l’anguscha è el alura mort.
-
Bild 1 von 12. E si Fops, sin 2’126 m.s.m., avain nus cuntanschì il pli aut punct da nossa tura. Bildquelle: RTR, F. Caduff.
-
Bild 2 von 12. A Fops avain nus inscuntrà Jürg Martig che maina la Chamanna Cluozza. Da qua davent avain nus cuntinuà nossa tura en 3. Bildquelle: RTR, F. Caduff.
-
Bild 3 von 12. Jürg Martig ha stuì ir en il vitg per mangiativas. Normalmain va quai cul helicopter, ma quel po mo sgular en la chamona ina giada al mais. Però fin dal 1992 funcziunava quai cun milets. Bildquelle: RTR, F. Caduff.
-
Bild 4 von 12. Ina regurdanza da Dario Clavuot ed il milet Rebecca. Bildquelle: RTR, F. Caduff.
-
Bild 5 von 12. La via stretga en la val stippa va vinavant. Bildquelle: RTR, F. Caduff.
-
Bild 6 von 12. E maina tras la grippa. Bildquelle: RTR, F. Caduff.
-
Bild 7 von 12. Però nus essan sin la gista via. Bildquelle: RTR, F. Caduff.
-
Bild 8 von 12. E la vista è ina bellezza. Bildquelle: RTR, F. Caduff.
-
Bild 9 von 12. Ins vegn adina pli datiers al flum Cluozza. Bildquelle: RTR, F. Caduff.
-
Bild 10 von 12. Fin ch’ins traversa la Cluozza. Bildquelle: RTR, F. Caduff.
-
Bild 11 von 12. Che maina tras tut la val. Bildquelle: RTR, F. Caduff.
-
Bild 12 von 12. E davent da la punt ves’ins era fitg bain il Piz Linard. Bildquelle: RTR, F. Caduff.
Chamanna Cluozza (sin 1'882 m.s.m.)
Amez la Val Cluozza sa chatta la Chamanna Cluozza. La chamona è sin il territori dal Parc Naziunal Svizzer, ed i vegn ditg ch'ella saja il cor dal parc.
Pippo e Rebecca
Fin dal onn 1992 transportavan ins tut il material ch’ins duvrava en la Chamanna Cluozza cun in milet. Ils milets, sco per exempel il Pippo e la Rebecca, pasculavan lura ensemen cun ils tschiervs dasper la chamona. Uss sgola ina giada al mais in helicopter en la val, cun tut quai ch’ins dovra. E sch’insatge manca, port’ins savens era en la rauba a pe cun ina bulscha.
-
Bild 1 von 2. E finalmain... Bildquelle: RTR, F. Caduff.
-
Bild 2 von 2. Nus essan arrivads en la Chamanna Cluozza! Bildquelle: RTR, F. Caduff.
Piz dal Diavel (sin 3'062 m.s.m.)
Sin il Piz dal Diavel han ins chattà passivas da dinosaurs. Quels fastizs èn da vesair cun chaminar vers la Chamanna Cluozza.
Quattervals (sin 3'165 m.s.m.)
Sin il Piz Quattervals, ch’ins vesa cun chaminar en direcziun da la Chamanna Cluozza, vegnan ensemen 4 vals:
- Valetta
- Val Sassa
- Val Müschauns
- Val Tantermozza