Siglir tar il cuntegn

Header

cuntegn

Plus trais grads Schelira e tempesta – tipics indizis per midament da clima

Ils davos onns ha la regiun en il Tirol dal Sid adina puspè gì da cumbatter fenomens ch’i na deva anc en quella furma avant 2 decennis. Per ils purs signifitga quai da stuair reagir ed empruvar dad evitar gronds donns vid la racolta. Ed uschia er segirar lur existenzas.

Encunter donns tras granella han blers dals 1300 purs da fritga entant ina segiranza. Dentant na paja quella mai tut quai che va a perder. Uschia dovran las plantas per exempel suenter ina schelira plirs onns per sa remetter puspè e turnar enavos en in equiliber biologic, ha declerà il cussegliader da la societad «Obst Beratungsring Vinschgau», Bernhard Botzner. Ed er sch’ils donns vid la fritga n’èn betg gronds, sche diminuescha in pum cun in sbagl gia marcantamain il pretsch da quel.

I dovra aua

Cun quai che las precipitaziuns sa concentreschan en il Tirol dal Sid adina dapli sin l’atun e l’enviern, manca aua la stad per sauar las culturas da puma, apricosas, frajas u er iva. En tut dovri aua per 5100 ha pumicultura e 50-60 ha viticultura. En media crodan numnadamain be tranter 400 e 500 mm plievgia l’onn en quella part dal Tirol dal Sid. I vuless dentant var 100 millimeters per mais per ils prads e tar la pumicultura è il basegn dad aua anc pli grond e surpassa ils 1000 mm aua il mais.

Sclerir dumondas

Per entant datti anc avunda aua or da las vals lateralas dal Vnuost, nua ch’i dat glatschers che lieuan. Ins saja dentant er gia vi dal planisar e sclerir lieus per lais da stagnaziun per lura sauar tut las surfatschas cun aua la stad, uschè il perscrutader e collavuratur da l’academia europeica Eurac a Bozen, Erich Tasser.

Tut flurescha pli baud

Constatà hajan ins er il ulteriur factur ch'è da colliar cun il midament dal clima. Dapi ils onns 2000 flureschan ils pumers en il Vnuost 10 fin 15 dis pli baud che anc avant 30 onns. Quella spustaziun da temp periclitescha las plantaschas, causa ch’ils vents polars suflan anc savens tras la val cumenzament da matg e sbassan uschia las temperaturas. Scheliras èn pli probablas.

Bio è il trend

Actualmain produceschan ils purs da la regiun dal Vnuost radund 330’000 tonnas puma l’onn. Quellas vegnan distribuidas tras in consorzi che venda ils products per tut la val. Entant poss ins constatar che adina dapli purs midan lur producziun sin bio. Per il mument èn 12% da la racolta annuala or da producziun biologica. E la tendenza crescha, uschia Bernhard Botzner.

Situaziun sa mida

Cun quai ch’il pretsch dal pum è adina restà bel aut ils davos onns, na s’ha la cifra da purs en il Vnuost betg midada u da diminuida. Ils ultims dus onns dentant haja dat gronds donns e perditas tar la racolta, uschia ch’ins vegnia a sentir bainbaud las emprimas consequenzas, ha manegià il cussegliader.

Ultra da quai ha Erich Tasser er constatà ch’i vegn entant er adina puspè speculà cun parcellas situadas pli aut en la regiun. Terren che pudess – grazia al midament dal clima – daventar ina giada perfect per novas culturas da fritga.

RR actualitad 11:00

Artitgels legids il pli savens