La citad aveva profità durant blers tschientaners da sia posiziun protegida tras l’aua. Cun ils onns ha la situaziun dentant midà. Las entradas èn adina pli largias, nua che la mar po entrar en la laguna da Venezia. Lung temp avevan protegì rempars da crappa la citad da la «acqua alta» – sco ils Venezians din, cura ch’il nivel da l’aua s'auza sin 80 cm, e l’enconuschenta «Piazza San Marco» è inundada.
«Acqua alta» dal 1966 ha midà bler
Surpraiss d’ina situaziun extraordinaria è la citad da Venezia stada avant 51 onns, cura che l’aua da la mar na s’è betg retratga sco usità suenter avair inundà tut la surfatscha da passa 250 km². Ils donns èn stads gronds. Dentant ha la catastrofa er intimà las autoritads dad far insatge per la populaziun. Quella viveva per part sut cundiziuns desolatas, ha declerà l’anteriur assessur da la citad da Venezia, Roberto Ellero.
-
audioMezdi: +3°: Venezia ed il cumbat cunter l'aua (part I)05:40 min, ord Actualitad dals 23.11.2017.laschar ir. Durada: 5 minutas 40 Secundas. -
audioMezdi: +3°: Venezia ed il cumbat cunter l'aua (part II)03:23 min, ord Actualitad dals 23.11.2017.laschar ir. Durada: 3 minutas 23 Secundas.
-
audioVenezia ed il project Mose part I01:47 min, ord Novitads dals 22.11.2017.laschar ir. Durada: 1 minuta 47 Secundas. -
audioVenezia ed il project Mose part II03:43 min, ord Novitads dals 22.11.2017.laschar ir. Durada: 3 minutas 43 Secundas.
Investiziun gigantesca
Tranter auter è resultada l’idea d’ina installaziun idraulica, l'uschenumnà project «MOSE» (Modulo Sperimentale Elettromeccanico). Grazia a quel vul ins proteger la citad da Venezia da l’aua auta, per gronda part influenzada dal fluss e refluss, ils moviments natirals dal nivel da la mar. Previs èsi che las 158 barrieras sut aua, s'auzan idraulicamain, cura che l'aua crescha. Uschia tegnan ellas enavos l’aua. Adina pli blers experts n’èn dentant betg pli persvas ch’il sistem vegnia insumma ina giada a funcziunar. L’installaziun saja numnadamain gia antiquada, è ina da las renfatschas.
Scandal blocca e retardescha
Il project «MOSE» è dentant era collià cun plirs scandals. Il pli grond è quel dal 2014, cura ch’il president da Venezia, Giorgio Orsoni, ed ulteriurs 34 politichers da la citad èn vegnids arrestads pervi da corrupziun. Dapi là è il plazzal per «MOSE» adina puspè vegnì fermà. Tranter auter era pervi da mancanza da raps. Oriundamain vev'ins fatg quint cun custs da 3 milliardas euros per il project «MOSE», entant discurr'ins da vers 8 milliardas euros.
Cumenzament intschert
L’installaziun che duess proteger la citad da Venezia dad auas grondas duai ir en funcziun – tenor infurmaziuns dal november 2017 – il pli baud il zercladur 2018. Bain pussaivel è dentant che quella data vegn puspè spustada: Las interpresas da construcziun lavuran actualmain senza vegnir pajadas.
RR actualitad 11:00