Il sistem dad oz
Bancnotas e munaida dastga mo la Banca naziunala svizra crear. Dentant raps virtuals pon era las bancas privatas crear. Per exempel sche nus mettain 1'000 francs sin ina banca privata, lura dovra quella banca ina part da quels daners per crear daners virtuals – per dar credits.
Uschia creescha la banca or dals 1'000 francs daners virtuals – daners che n'existan fiscalmain betg, che pussibiliteschan dentant a las bancas privatas da dar ora credits. La pussanza per crear daners virtuals è pia partida si tranter la BNS e las bancas privatas ed uschia medemamain ils gudogns realisads cun quests daners.
Il sistem cun il daner cumplain
Cun il sistem dal daner cumplain dastgass mo pli la Banca naziunala svizra crear raps virtuals – sco quai è oz il cas cun la munaida e las bancnotas. Sche nus manassan 1'000 francs sin banca, lura na pudessan las bancas betg duvrar quels raps per dar credits. Ils daners fissan persuenter segirs ed ins pudess adina ir a prender giu quels, era en temps da crisa.
Bancas privatas na pudessan pli far fatschentas cun crear agens daners, e tut ils gudogns giessan a la BNS, respectiv a la populaziun. Dentant avess la banca naziunala sco suletta tut la pussanza. Paucas persunas avessan enta maun la politica da daners.
Noss raps fissan pli segirs che quai ch'els èn oz. Dentant n'èn experts betg da perina, tge che capitass sche nus midassan il sistem da finanzas. La Svizra fiss l'emprim pajais cun in tal sistem da daners reals.
L’iniziativa vul che sulettamain la Banca naziunala svizra pudess crear daners. Tar las bancnotas e la munaida è quai gia oz il cas, però betg tar daners virtuals. Mintga banca po producir da quels. Ozendi sajan 90% da tut ils daners en circulaziun daners virtuals. Ils iniziants vulan che bancas pon mo pli dar credits cun daners che existan propi e che la banca naziunala producescha. Uschia ha quella era la controlla da tut ils raps ch'èn en circulaziun. Il sistem da finanzas duai vegnir pli stabil cun l’iniziativa. Parlament e Cussegl federal refusan l’iniziativa.
RR actualitad 11:00
