Il mund tenor Donald Trump preoccupescha la populaziun Svizra.
La populaziun è preoccupada dal return dal dretg dal ferm e pretenda tenor ina retschertga publitgada la gievgia ina tenuta pli resoluta da las autoritads en chaussa. Ed: Il nov ambient pudess engrevgiar las relaziuns tranter la Svizra e l'UE.
Dapi l'onn 2023 s'occupa la retschertga fatga da gfs.berna «Co vai, Svizra?» che la SSR ha lantschà, cun las temas e las speranzas da la populaziun svizra. Per l'emprima giada è quest onn ina entira part deditgada a la posiziun svizra en il mund. Ils resultats mussan che la revoluziun politica, geopolitica ed economica chaschunada da Donald Trump sin tut il mund lascha enavos fastizs tar l'opiniun publica.
Ina Svizra bain posiziunada, la quala manca dentant sia influenza
Malgrà questas grondas midadas vegn la Svizra considerada d'ina fitg gronda maioritad da las persunas interrogadas sco bain posiziunada en cumparegliaziun internaziunala. E quai en blers secturs: stabilitad politica, furmaziun e perscrutaziun, libertad, innovaziun e.u.v. Il sulet punct negativ: l'influenza dal pajais sin plaun internaziunal. Mo stgars in terz da las Svizras e dals Svizzers la valiteschan sco plitost bun u fitg bun.
Per bunamain 60% da la populaziun è l'influenza da la Confederaziun en il mund plitost pitschna u schizunt fitg pitschna. Igl è da remartgar che la retschertga è vegnida fatga suenter la smanatscha da Donald Trump da dazis l'avrigl, ma avant la decisiun da l'avust da suttametter products svizzers a dazis da 39%. La Svizra tutga tar ils pajais cun ils pli auts dazis - cleramain pli aut che auters pajais dal vest, en spezial l'Uniun europeica (UE).
Il sentiment che la Svizra perda sia influenza sa mussa en la tema fitg derasada ch'i pudess puspè valair il dretg dal pli ferm en la politica mundiala. Bunamain quatter da tschintg persunas dumandadas inditgeschan che quai tema vegn ad occupar els fermamain ils proxims onns (46.7%) u plitost ferm (32.2%). Quest quità sa mussa spezialmain marcant tar ils seniors (88.2%) e tar las dunnas (82%).
La Svizra sto star si cunter ils gigants USA e China
Dapi il return da Donald Trump a la pussanza l'entschatta dal 2025 vegnan messas en dumonda bleras tschertezzas da plirs onns – in urden mundial che sa basa sin reglas, in commerzi internaziunal che sa basa sin il commerzi liber etc. «Quai è in problem structural per la Svizra che sto puspè chattar sia plazza e reordinar sias relaziuns. La populaziun senta quai, e quai chaschuna malsegirezza», commentescha Urs Bieri, il co-directur da l'institut gfs.berna.
En vista a quai spetga ina gronda maioritad da la populaziun che las autoritads s'engaschian per las interpresas svizras per che lezzas profiteschian da las meglras cundiziuns pussaivlas sin las fieras mundialas. Il medem mument èn passa 80% da las Svizras e dals Svizzers da l'avis che la Confederaziun duess avair ina tenuta pli resoluta envers las duas pussanzas grondas USA e China. Che passa 60% s'exprima per intensivar la collavuraziun cun l'UE mussa era che l'entusiassem tranter la Svizra e l'America da Donald Trump lascha forsa suenter.
Vegn Donald Trump ad influenzar la politica d'Europa en Svizra?
Las stentas per in'avischinaziun als 27 stadis commembers da la UE vegnan paucs mais suenter ch'il Cussegl federal ha dà glisch verda a la cunvegna tranter la Svizra e la UE che resulta da lungas tractativas tranter Berna e Brüssel. Ils texts èn actualmain en consultaziun e duain vegnir suttamess al pievel il 2027 u il 2028.
Confrunta cun la dumonda avertescha Urs Bieri d'ina surinterpretaziun dals resultats da la retschertga. La retschertga saja sa referida sulettamain sin las relaziuns da la Svizra cun l'UE en general, fa il scienzià da la politica endament. I na sajan vegnidas fatgas naginas dumondas specificas davart la cunvegna cun Brüssel, ha el precisà. La politica da la nova regenza dals Stadis Unids pudess dentant influenzar la votaziun, entant ch'ins spetga ina campagna ferventa ed ina votaziun fitg emoziunala, cumparegliabla cun quella davart il Spazi economic europeic (EWR) il december 1992.