Il parlament sa raduna per la sessiun extraordinaria a Berna pervi dal cas Credit Suisse. Il parlament sto decider davart dus credits da garanzia che la SNB metta a disposiziun per la surpigliada da la Credit Suisse tras la banca UBS. Dentant la sessiun vegn era ad esser plattafurma per politicras e politichers da debattar davart tut las dumondas e grittas ch'il cas Credit Suisse porta cun sai. Uschia era l’utilisaziun dal dretg d’urgenza.
Cura po il dretg d’urgenza vegnir duvrà?
Ins na possia betg be guardar sin il cas singul nua ch'il dretg d’urgenza vegn utilisà di Andreas Glaser, il directur dal center da democrazia Aarau e professer da la facultad da giurisprudenza a l’universitad da Turitg. Ins vegnia numnadamain adina d’argumentar e giustifitgar il cas singul: tar il cas Credit Suisse per evitar ina crisa da finanzas, tar il cas Axpo per evitar ina crisa d’energia. Ins stoppia guardar l’entira dimensiun dal dretg d’urgenza e la dettia in problem di Glaser.
Il dretg d’urgenza na saja betg definì avunda cler, tras quai ha il Cussegl federal spazi d’agir e d’interpretaziun. Uschia po la regenza emplenir quel spazi tenor gust.
Il dretg d’urgenza ha in defect da construcziun.
I saja impurtant ch'i dat ina discussiun che decida sch'il dretg d’urgenza duai vegnir definì pli bain u betg. Uschia pudess quel era vegnir duvrà «pli correct». Quai vala per tuttas duas direcziuns di Glaser. Sch'ins vegn a la conclusiun ch'il Cussegl federal duai tegnair las cumpetenzas vastas duai quai vegnir definì pli exact che quai duai esser uschia: lura èsi cler.
Cura èsi in cas d’urgenza?
Il dretg d’urgenza è vegnì introducì per dar al Cussegl federal la pussaivladad d'agir en cas extrems: Per exempel en cas da guerra u en cas da catastrofas da la natira. Dentant sche nus guardain las situaziun dals ultims onns nua ch'il dretg d’urgenza è vegnì duvrà era quai adina en connex cun cas economics declera Andreas Glaser. «Cas economics eran betg previs cun definir il dretg d’urgenza.» Qua stoppian ins uss sa dumandar èn quai propi situaziuns per il dretg d’urgenza u betg. «Quai po bain esser, ma lura duai quai vegnir definì ch'igl è cler» explitga l’expert da dretg.
Evitar ch'i vegn tar il dretg d’urgenza
Dentant ins sto era guardar las autras leschas che duain evitar che dretg d’urgenza fa insumma da basegn. En quest cas fiss quai la lescha da «too big to fail» ch'avess stuì evitar ch'i vegn insumma tar in tal cas. Quella lescha è vegnida fatga en consequenza da la crisa da finanzas dals onns 2007/2008 per stabilisar, sanar u liquidar bancas.
Tenor Andreas Glaser è il cas da la Credit Suisse ina buna occasiun da ponderar per l’ina anc ina giada la lescha da bancas e per l’autra il dretg d’urgenza. Ina analisa cumpletta pudess metter la basa per far adattaziuns che dattan dapli clerezza per regenza e populaziun. Uschia po vegnir evità ch'il dretg d’urgenza vegn malduvrà.
Sustegn da la populaziun
Era sch'ins ha duvrà savens il dretg d'urgenza ils ultims onns, ha il Cussegl federal survegnì il sustegn da la populaziun en chaussa. Era la constellaziun dal Cussegl federal nua che las partidas èn represchentadas da dretg fin sanester porscha ina tscherta segirezza che la decisiun vegn purtada d’ina gronda part. Dentant il problem fundamental na schlia quai betg. Il privel ch'i dat ina situaziun sco uss per exempel en Frantscha n'è betg exclus. Il president Emmanuel Macron ha tratg la decisiun cun il dretg d'urgenza dad augmentar la vegliadetgna da pensiun ed i dat uss gronda opposiziun da la populaziun e dal parlament.