Auter che enfin l'onn 2000 na ston oz betg pli tut ils avdants da la Svizra emplenir ora il questiunari. Dapi diesch onns vegnan las bleras infurmaziuns per la dumbraziun dal pievel or dals registers da vischnancas, chantuns e Confederaziun. Per dentant tuttina garantir la qualitad da la retschertga vegnan mintg'onn selecziunadas passa 300'000 persunas che ston dar pled e fatg. Quai ubain sin palpiri u sin la pagina web da l’Uffizi federal da statistica.
E qua datti ina premiera. Per l’emprima giada datti la pagina online, nua ch'ins po emplenir ora il questiunari electronic, era per rumantsch.
Reagì suenter critica
Cun quai ademplescha la Confederaziun in'empermischun ch'ella ha fatg exact avant in onn. Lura aveva il fatg ch'ils Rumantschs n’avevan nagina pussaivladad da duvrar il questiunari electronic chaschunà per irritaziun e gritta. A RTR aveva Markus Schwyn, il vicedirectur dal BfS, lura gì ditg ch'il problem saja da vart tecnica. Sin la pagina online possian ins per exempel selecziunar tranter 21'000 professiuns, las qualas ins stuess tuttas era translatar per rumantsch. Ma el ha da lezzas uras empermess ch’els vegnian a tschertgar ina schliaziun per pussibilitar quest servetsch era als Rumantschs.
E quella schliaziun è ussa pia avant maun. Dentant cun ina pitschna differenza cumpareglià cun las versiuns da tschels linguatgs. «Ils intervistads duain simplamain scriver en il formular electronic lur professiun, senza che la pagina fa propostas. Uschia n’avain nus betg stuì translatar tut las 21’000 expressiuns per ils paucs Rumantschs che han d’emplenir il questiunari. Quai n’avess betg valì la paina.»
215 Rumantschs selecziunads
Tar la realisaziun dal questiunari electronic hajan els era pudì quintar cun il sustegn da la Lia Rumantscha. Quai saja stà in grond agid, di Schwyn.
Ed ussa valia pia da duvrar la nova purschida. En tut 215 persunas cun linguatg da correspundenza rumantsch èn numnadamain vegnidas selecziunadas per la dumbraziun da quest onn. E sco quai che Markus Schwyn ha tradì, ils emprims hajan gia emplenì il questiunari electronic per rumantsch. E tut tschels han anc temp enfin ils 28 da schaner.
RTR actualitad 17:00