Mintga dus onns fa il Departament federal da defensiun, protecziun da la populaziun e sport ina gronda retschertga da giuventetgna sut il num «ch-x». La basa èn per gronda part umens en il mument da la recrutaziun, damai tranter 19 e 20 onns. Per cumplettar il studi fan ins dentant era ina retschertga supplementara cun dunnas da la medema vegliadetgna.
En egl dat sin nivel naziunal cunzunt ina chaussa: Ch'ils giuvens discurran betg avunda ils auters linguatgs naziunals. En Svizra tudestga sco era en Svizra franzosa èn las cumpetenzas claramain sut las finamiras definidas en ils plans d'instrucziun. Meglier vesi or be en la Svizra taliana.
Betg avunda per integrar ils Rumantschs
Ed en Rumantschia? Sin ils 42'771 persunas questiunadas sajan stadas 562 Rumantschs, tenor professur François Grin da l'Universitad da Genevra e co-autur dal studi, betg avunda per integrar ils Rumantschs en las cumparegliaziuns tenor regiun linguistica. El suppona dentant ch'il fenomen giaja en la medema direcziun sco en Svizra taliana, cun ina situaziun da minoritad che sforzia ils giuvens a far ord in basegn ina virtid: Ins stoppia simplamain emprender in auter linguatg naziunal, ed alura emprend'ins quel er endretg.
Collavurar cun la Lia Rumantscha
François Grin manegia plinavant ch'i fiss pussaivel da far in'analisa detagliada sur da las cumpetenzas linguisticas dals giuvens Rumantschs, e quai sin basa dal material statistic ch'è gia avant maun. El s'allegrass schizunt sch'i dess la pussaivladad per el da collavurar en quest connex cun la Lia Rumantscha.