Però: Dapi ch’i dat la nova partida populara en il Grischun battan las partidas burgaisas dal center era cunter l’ala (dal tut) dretga. Ils sanesters han «pers» lur status da l'unic adversari.
Fitgar pe en il Cussegl dals chantuns
Anc mai èsi gartegià a la Partida socialdemocratica grischuna da recaltgar in mandat en la Chombra pitschna. Empruvà ha ella dentant adina puspè cun candidats sco Silva Semadeni u Peter Peyer. Quest onn va Jon Pult en il cumbat.
La bastiun burgaisa ed il sistem maiorz èn fin uss adina stads memia gronds obstachels. Per las elecziuns en il Cussegl naziunal vala percunter il proporz ch'è vegnì introducì exact avant 100 onns. Lezza giada han ils socialdemocrats grischuns immediat recaltgà l’emprim sez en la Chombra gronda. Els èn vegnids da tegnair quel durant quatter legislaturas. Ed er ils ultims 50 onns hai adina gì in sanester u ina sanestra dal Grischun en il Cussegl naziunal. Ils onns 90 eri perfin dus.
Cun Silva Semadeni – che remetta uss ses mandat – ha la sanestra tschentà ina da las emprimas Grischunas ch'han politisà insacura a Berna. Ils socialdemocrats enconuschan l'egualitad da schlattainas. Vul dir: Umens e dunnas ston esser represchentads tuttina ferm sin las glistas. Ils socialdemocrats han perquai mess si las pli bleras dunnas da tuttas partidas grischunas. Sulet la PCD vegn puncto cumpart da candidatas bunamain da tegnair pitg als sanesters.
Sche la glista verda, verd-liberala ensemen cun la PS – sche quels gudognan in sez [en il Cussegl naziunal], lura vegni ad esser ina dunna.
Jon Pult candidescha per il Cussegl dals chantuns, ed i n’è betg l’emprima giada ch’ils socialdemocrats emprovan d’arrivar en la chombra pitschna. Ins stoppia adina cumbatter, era sch’ins sappia ch’i na tanschia betg, manegia Beatrice Baselgia. I saja fitg impurtant ch’il Cussegl dals chantuns haja glieud independenta che sa mettia propi en per il Grischun – e betg per las firmas nua ch’els sesian en gremis.
Il bler n’èn ils sanesters betg en firmas ch’ins gudogna massa raps, e ch’ins è dependent da quels daners [...] mo, jau na manegel betg che [Jon Pult] gudognia là 250’000 francs ad onn sco auters gudognan cun lur cussegls administrativs.
Entant che auters perdan vegn la PS da tegnair electuras ed electurs
Congualà cun las elecziuns dal 2015 stagnescha la Partida socialdemocratica tar ina cumpart dad electurs da bundant 19%. Quai mussan las cifras dal barometer d’elecziuns. Quai saja ina fermezza da la partida, di il politolog Clau Dermont. Fertant che autras partidas perdian electuras ed electurs, vegnia la PS da tegnair la quota d'electurs er sch'ella perdia persunas als verds ed als verd-liberals.
La PS dal Grischun vegnia uschia pli che franc da tegnair il sez. Dentant na vegn betg pli Silva Semadeni a far il viadi a Berna, mabain detg segir Jon Pult. Da quai è il politolog Clau Dermont magari persvas.
RTR Elecziuns 2019