La decisiun dal Cussegl federal aveva procurà per tant moviment en la tematica da l'export d'armas ch'ella era vegnida sin il program dal Cussegl naziunal sco debatta urgenta.
Parlament duai decider criteris per export d'armas
Ed uss ha decidì la Chombra gronda dal parlament: Il Cussegl naziunal vul cun 97:82 vuschs tar 11 abstenziuns ch'il parlament duai decider davart ils criteris per l'export dad armas.
Sch'il Cussegl dals chantuns segua al Cussegl naziunal ed accepta er el la moziun correspundenta da la Partida burgais-democratica PBD, priva il parlament il Cussegl federal da decider sulet en chaussa.
Criteris effectivs anc betg decis cun questa decisiun
Tgenins che vegnan ad esser per propi ils criteris per exportar armas u material da guerra restia entant avert cun quai, rapporta l'agentura da novitads SDA.
Il Cussegl federal vuleva schluccar las reglas per ils exports d'armas. Uschia preveseva el da laschar exportar armas en pajais cun guerras civilas – sch'igl è segir che quel material da guerra na vegnia betg duvrà en il conflict intern.
Cussegl federal aveva survegnì gronda critica per ses plans
Per questa annunzia aveva il Cussegl federal survegnì gronda critica en il Cussegl naziunal. La sanestra veseva en privel la tradiziun umanitara e la neutralitad da la Svizra – la dretga percunter argumentava ch'ina industria d'armas ferma saja buna per la segirezza naziunala.
Questas argumentaziuns eran er quellas da las parlamentarias ed ils parlamentaris grischuns a Berna.
»Silva Semadeni (PS/GR): «Consternaziun»
Snuaivel sajan ils midaments che il Cussegl federal vul far di ella. Pudair exportar armas en pajais che èn en in conflict intern cuntrafan a l'encletgientscha da la Svizra di la socialdemocrata.
La Svizra è in pajais neutral e cun ina tradiziun umanitara. Questa decisiun cuntrafa a tut quai.
I na possia betg esser che la Svizra na respecta per favur da plazzas da lavur quella tradiziun. Dad exportar armas en pajais che na respectan betg ils dretgs umans na possia betg esser l’intent da la Svizra di Semadeni.
Cundiziun per l’export è dentant ch'i sto vegnir sclerì che las armas che vegnan exportadas na vegnan betg duvradas en quel conflict.
Heinz Brand (PPS/GR): «Garant per neutralitad»
Cun quai ch'i vegna sclerì che las armas exportadas en in pajais cun guerra civila na vegnian betg duvradas en quel conflict intern è il dilemma sclerì per Heinz Brand: Sut quellas cundiziuns na vesa il Cusseglier naziunal dal PPS nagin problem tar la proposta dal Cussegl federal e beneventa quella.
L’industria d’armament è in garant per la neutralitad. Perquai benevent jau questa decisiun.
Las mesiras sajan impurtantas per pudair tegnair en vita l’industria d’armament Svizra. Schlargiar il martgà da vendita sustegnia era l’independenza da la Svizra, di Brand.
Reglas vegnan gia sviadas legalmain
Gia oz va l’industria dad armas enturn luc cun las reglas actualas mussa in rapport da la controlla federala da finanzas ch'è vegnì preschentà avant in pèr emnas. Las reglas vegnan sviadas, dentant sin via legala.
Tenor il rapport exportan firmas d’armament Svizras singulas parts dad armas tar firmas partenarias d’armament in pajais da l’Uniun europeica u en ils Stadis Unids da l’America. Quellas firmas elavureschian vinavant las armas ed exportian ellas suenter en pajais scumandads per la Svizra sco la Arabia Saudita. En pli mussan retschertgas che armas svizras vegnan er duvradas en conflicts sco quel da la Siria.
Quels fatgs na sajan dentant betg il problem da las reglas di Heinz Brand – ma il problem da metter enturn las reglas. Dad evitar tals cas na saja mai pussaivel dal tuttafatg, saja quai cun las reglas actualas u cun schluccar las reglas. I saja impurtant da betg pli exportar armas en pajais che na sa tegnan betg vi dals contracts. Quels contracts duain vegnir annullads:
Nus stuain agir sche pajais na sa tegnan vi dals contracts, uschia pudain nus evitar che nossas armas vegnan duvradas en guerras.
I na saja en l’interess da nagin che armas Svizras vegnan duvradas per guerras, uschia Brand.
Tenor Silva Semadeni èn quai illusiuns. Sch'i na saja gia oz betg pussaivel d'evitar che armas svizras vegnan duvradas en guerras saja schluccar las reglas precis il fauss pass. I duai tuttina esser pussaivel dad exportar armas en auters pajais, dentant là nua ch'i dat nagins conflicts:
Dapli armas che vegnan exportadas, dapli glieud sto fugir da la guerra, dapli fugitivs che arrivan en Svizra.
Exports dad armas en pajais da conflict na restian betg senza consequenzas, di la cussegliera naziunala.
In'allianza ha gia annunzià da vulair far in referendum encunter la decisiun dal Cussegl federal, sche quel na mida betg si'opiniun.
RR novitads 12:00++
