Siglir tar il cuntegn

Header

cuntegn

Svizra Glatschers lieuan pli fitg che spetgà

Ils glatschers en luads ils ultims 15 onns pli fitg che spetgà, la perdita da glatsch tar ils glatschers è ina fenomen global e vegn tenor ils experts per part era a cuntinuar senza ina midada dal clima. Il mument sa sminueschia la cuvrida dals glatschers observads per in mez enfin 1 meter ad onn.

audio
Saira: Ils glatschers lieuan pli fitg che spetgà
ord Actualitad dals 03.08.2015.
laschar ir. Durada: 2 minutas 28 Secundas.

Dapi il cumenzament dal 21avel tschientaner lieuan ils glatschers en in tempo da record. A questa conclusiun vegn in studi dal World Glacier Monitoring Service cun sedia a l'universitad da Turitg. La sminuaziun actuala da 50 cm fin in meter saja 2 fin 3 giadas dapli che durant il 20avel tschientaner ha ditg l'autur dal studi Michael Zemp. En diversas regiuns dal mund sajan ils glatschers talmain ord l'equiliber ch'els lieuan era senza ina midada cuntinuanta dal clima.

Specialmain pertutgà èn ils glatschers en las Alps, per exempel il glatscher d'Aletsch. Il studi sa basa sin in register da glatschers che rimna dapi passa 100 onns las datas sin l'entir mund. Disponibel èn radund 47'000 infurmaziuns da 2'300 glatschers. Intginas van enavos sin il 16avel tschientaner.

Glatschers pateschan da la chalur

Entras la chalur il fanadur èsi da temair ch'ils glatschers svaneschan aunc pli baud che quintà. Tenor David Volken, l'expert da glatschers ed aua gronda da l'uffizi federal da l'ambient, è la stad 2015 fin ussa sumegliant greva per ils glatschers sco l'onn da record 2003. Il fanadur saja stà 4 fin 5 grads memia chaud cumpareglià cun la media dals ultims 30 onns, gi Volken. Uschia saja la neiv da l'enviern passà, che protegia ils glatschers la stad, gia svanida uss sin fin 3000 meters autezza, gi Volken. Ils glatschers sajan uschia senza schurmetg en il sulegl.

Proporziunalmein èn ils glatschers pitschens sco quel dal Vorab sur Laax pertutgads pli fitg da la chalira ch'ils pli gronds glatschers sco per exempel il Morteratsch (en la regiun dal Bernina). La massa gronda na saja numnadamain betg uschè sensibla sin midadas da temperaturas.

RR novitads 14:00

Artitgels legids il pli savens