Tgi che spetga in bajetg futuristic vegn trumpà. Igl è in tipic bajetg da biro amez in quartier da Berna pulit ruassaivel nua che Renato Krpoun beneventa mai. Krpoun è il manader dal Swiss Space Office, dal biro federal per las dumondas da l’univers. In biro cun 12 collavuraturs ed in preventiv annual da 180 milliuns francs.
Lur incumbensa saja en emprima lingia da cussegliar il Cussegl federal en tuttas dumondas che hajan da far cun l'univers e da represchentar la Svizra en ils gremis da l'ESA, l'agenzia spaziala europeica.
La Svizra è dapi la fundaziun il 1975 commembra da l’organisaziun a la quala appartegnan oz 22 naziuns. Ella haja pia in pled en chapitel sch’i giaja per la dumonda sch’ins duai puspè sgular sin la glina u sin il Mars u sch’ins duai rinforzar l’observaziun da la terra, di Krpoun.
Las contribuziuns da la Svizra èn impurtantas
Ses biro na saja forsa betg gist grond e la Svizra na possedia era naginas atgnas rachetas. Tuttina gioghia la Svizra ina rolla pulit impurtanta, per exempel sch'i va per la construcziun d'instruments da hightec.
Las uras d’atom che sa chattan sin ils satellits da navigaziun europeics Galileo vegnan fabritgadas en Svizra. Ellas èn per uschè da dir l’element central dal sistem. Quai mussa simplamain las cumpetenzas che nus avain. La Svizra ha perquai tuttavia da giugar ina rolla.
Ed era sch'i giaja per la perscrutaziun dals planets ud'auters objects entaifer u ordaifer noss sistem solar sajan las scolas autas da la Svizra top. Renato Krpoun menziunescha l'Universitad da Berna e ses apparat per mesirar la cumposiziun da la materia ch'è sa tschentà avant trais onns sin il comet Tschurjumow-Gerasimenko.
Sguard d'ordadora ...
Mo sch'i va per l’univers datti adina puspè critica. Pertge investir milliuns e milliardas en la perscrutaziun da l’univers cura che nus avain problems pli impurtants da schliar? Per exempel da cumbatter la midada dal clima. Gist qua saja la perscrutaziun ord l'univers da grond’impurtanza, di Krpoun. La mesadad da tut ils parameters impurtants per controllar il clima sappian mo vegnir survegliads ord l’univers.
Quai gida lura era a las persunas responsablas da chapir co il clima sa mida e da prender las mesiras necessarias.
... per chapir meglier la terra
Insumma saja il sguard d'ordadora stà da grond’impurtanza per render conscient la carstgaunadad quant vulnerabla che nossa terra saja. Renato Krpoun fa endament las fotografias dals astronauts d'Apollo. Grazia a quellas hajan ins per l’emprima giada scuvert la terra e vesì quant pitschna ch’ella saja.
In pitschen punct blau entamez la vastadad da l’univers cun in’atmosfera satiglia.
Natiralmain ch'ins stoppia schliar ils problems sin noss mund. Ma la carstgaunadad na dastgia betg emblidar da guardar pli lunsch. Cler è per Renato Krpoun che la perscrutaziun spaziala daventa ils proxims decennis puspè pli impurtanta.
RR actualitad 07:00