Gronda e radunda penda ella gist a l'entschatta da l'exposiziun. La fatscha rienta da Heidi. Uschia sco quai che anc blers sa regordan da la seria animada da lur uffanza. Insumma sveglia l'entira exposiziun sentiments nostalgics. Uschia vai er a Hans Thomsen che ha gidà da concepziunar ed organisar l'exposiziun «Heidi en il Giapun».
Là, passa 9'500 km davent da la Svizra, saja l’istorgia da Johanna Spyri gia vegnida translatada avant 100 onns en giapunais e saja, sco en bleras autras linguas, avanzada ad in grond success. Ils onns 70 haja l’istorgia da la mattetta grischuna lura puspè gudagnà popularitad, di il professer da l'universitad da Turitg. Quest onn saja creschida la schientscha per la protecziun da l’ambient, di Thomsen: «Sch’ins vesa Heidi lura vesan ins era la convivenza tranter carstgauns e natira. E quest mund idillic da Heidi ha gì ina grond’influenza.»
En quell'atmosfera haja ina gruppa da quatter dissegnaders d'animes, la versiun giapunaisa dals films dissegnads, decidì da prender si l’istorgia e da crear ina seria per uffants. Ina chaussa gnanc uschè simpla, di Thomsen. Quai malgrà la gronda popularitad da Heidi. La raschun: I deva gia avant Heidi autras serias d’anime. Ma quellas avevan adina umens u mattets u perfin roboters sco protagonists principals, dentant naginas figuras femininas. Els hajan gì gronds problems da persvader lur schef dal project. «Lez era dal avis ch’in anime cun ina dunna na sa vendia betg. Ma cun il grond success da Heidi hai suenter adina puspè dà bleras serias cun mattettas u dunnas en la rolla principala.»
Quatter Giapunais a Maiavilla
Ma enfin ch'i era uschè lunsch, hai gì num far retschertgas. E quai al lieu, là nua che l’istorgia da Heidi schabegia. Ils quatter umens hajan perquai pachetà lur valischs e sajan sgulads en Svizra ed hajan passentà bun in'emna a Maiavilla. Els hajan empruvà da far tut entaifer quest temp. «Els han skizzà, fotografà, han cumprà cudeschs e cartas postalas, han tschantschà cun persunas ed han fatg registraziuns da tun.» Tut quai per chapir meglier la situaziun da viver a Maiavilla.
Da quai viadi e dals inscunters cun la populaziun da Maiavilla dattan las numerusas fotos perditga che l'exposiziun mussa. E sin quellas chattan ins da bler ch'ins chatta suenter era puspè en la seria. Per exempel la chamona dal tat u il pign grond e betg d'emblidar las chauras. Da far ina tala gronda lavur da retschertga per ina seria d'anime saja stà extraordinari, di Hans Thomsen. Per ils dissegnaders saja stà fitg impurtant da mussar in mund uschè vardaivel sco pussaivel. E quai vesian ins era en la seria. Per exempel tar ils differents guaffens u era tar l’endrizzament da la cuschina u la stiva. Els hajan empruvà da mussar tut uschè confurm a la Svizra sco pussaivel.
Quels detagls ves’ins era sin las numerusas skizzas e folias coluradas ch’èn da vesair en l’exposiziun, per part per l’emprima giada. Ed anc insatge auter è da vesair: Il grond success che la seria ha gì. Betg mo en il Giapun. Ella è vegnida translatada en ventg linguatgs e Heidi è avanzada grazia quest anime ad ina da las pli impurtantas ambassaduras da la Svizra.
Heidi pli populara en il Giapun ch'en Svizra
Quella fascinaziun per l’istorgia da la mattetta saja er anc oz fitg gronda en il Giapun, di Thomsen che ha passentà blers onns en il pajais asiatic. I dettia per exempel clubs da Heidi e mintg'onn inqual exposiziun davart il tema. I dettia perfin cudeschs che raquintan da la vita da Heidi sco dunna creschida. El saja perquai persvas che quella energia, l’interess e l’inspiraziun saja anc adina avant maun e na vegnia betg a svanir.
Heidi ed il Giapun. Quella amicizia cuntinuescha pia. Ed uschia n’èsi era betg da smirvegliar ch'il vitget da Heidi a Maiavilla vegn mintg'onn visità da millis e millis da turists giapunais.
RR actualitad 11:00