«Gouverner, c’est prévoir» hai num per franzos. Translatà libramain munta quai che tgi che vul guvernar u manar sto era guardar enavant, esser preparà per quai che pudess vegnir. E gist per lez giaja tar la lescha da Covid-19 davart la quala las Svizras ed ils Svizzers decidan en prest in mais, di il President da la Confederaziun e minister da sanadad, Alain Berset. «I dat bleras analisas e tuttas dian che nus sajan stads memia pauc preparads per la pandemia. Nus avain curregì quai ed essan ans preparads e qua vai gist per quai. Betg dapli e betg damain.»
Cuntinuar cun las mesiras necessarias
La lescha permetta al Cussegl federal tranter auter d'importar e da metter en circulaziun medicaments cunter Covid-19, era sche quels n’èn anc betg admess en Svizra. Ultra da quai po la Confederaziun confinanziar la perscrutaziun da medicaments empermettents, per exempel cunter long-Covid, che vegnan il mument sviluppads en labors svizzers. Sper quai lubescha la lescha d'emetter vinavant certificats da Covid per cumprovar ch'ins è vaccinà, ch'ins ha fatg tras in'infecziun da corona u ch'ins ha fatg in test.
Certificat senza effect
Gist quest aspect crititgeschan ils adversaris da la lescha da Covid-19. Per Roland Bühlmann, il copresident da l'uniun ‘Amis da la Constituziun', na dovri simplamain betg pli quels ed els sajan mo in instrument per restrenscher la libertad da la populaziun. «Il certificat è inutil. I na dat nagina cumprova epidemiologica ch’el haja purtà insatge. Restricziuns dals dretgs fundamentals stuessan esser giustifitgads tras clers mussaments e cleras cumprovas. Ma quellas na datti simplamain betg.»
Forsa betg en Svizra, dentant en l’exteriur, respunda Alain Berset. Anc oz dettia pajais che pretendian in certificat valaivel per entrar sin lur territori. «Per commerziants e turists èsi impurtant che quai resta pussaivel. Ma in di ha quai era ina fin. Ma jau na ves betg co in certificat pudess actualmain esser necessaris en Svizra.»
Cardinal per provediment da la sanadad
Mo sche la situaziun epidemiologica sa midass dramaticamain fissan quels puspè impurtants e necessaris. Per exempel per garantir che frontaliers possian vinavant vegnir a lavurar en Svizra, di il cusseglier guvernativ grischun Martin Bühler, che ha declerà pertge ch'era ils chantuns sustegnan la lescha. «Jau ma regord anc fitg bain tge che quai munta sch’ins n’è betg segir sch’il persunal dal fatg po anc vegnir en il pajais en las regiuns da cunfin. Betg mo en il Grischun, era en bleras autras regiuns da cunfin essan nus dependents a moda directa dals frontaliers, gist quai che pertutga il provediment per la sanadad.»
Populaziun saja unfisa
Roland Bühlmann dal comité da referendum na persvada tut quai dentant betg. La populaziun haja ussa avunda da corona e restricziuns e saja unfisa da tut quai. «Sche jau giess sin via e schess che nus serrain damaun puspè las scolas u ch’i vala puspè in obligatori da purtar ina mascrina per far cumissiuns, quai na vul nagin. Las persunas han era emprendì da metter en dumonda quant raschunaivel che tut quai ch'ins ha fatg è stà.»
Roland Bühlmann crai perquai era ch'i gartegia ussa, tar la terza votaziun, da manar ina discussiun main agitada e pli raziunala e da la fin finala persvader ina maioritad da las votantas ed dals votants da dir na a la prolungaziun da la lescha da Covid-19.
