L'enviern lascha spetgar e las temperaturas miaivlas chaschunan in midament dal sistem ecologic. Cun lez sa furma in privel – era per ils avieuls. Bruno Baur ch’era professer da biologia da protecziun da natira a l'universitad da Basilea declera il connex: «Ils pumers han in mecanissem da protecziun, che procura che la planta na po betg flurir gia il schaner. Ni tar ils insects, che lez na pon betg vegnir memia baud or da la terra.» In tschert dumber da dis fraids èn necessaris per che la pumera po flurir ed ils insects pon nascher, cumplettescha Baur.
Il mender cas na datti nagina fluriziun.
Sche quellas fasas fraidas crodan ora, na pon las plantas betg pli flurir simultan la primavaira. Quai avess ina grond’influenza sin ils avieuls che sgolan enturn per l’impollinaziun. Lura sa reduciss la racolta ed il mender cas na dessi nagin svilup da fluras. Ina cumulaziun d'envierns miaivels avess consequenzas per l'entir sistem ecologic.
Sistems ecologics dividan dapart
Cuntrari èsi tar las plantas da guaud. Il fau cumin chatscha ora pli baud suenter in enviern miaivel. Era las rasulaunas che sa nutreschan da feglia naschan medemamain memia baud. Quai che para nunprivulus sin l'emprim’egliada, ha però consequenzas drasticas per utschels migrants.
Quai maina ad ina divisiun dals sistems ecologics che funcziunan fin ussa bain.
Ils utschels dovran las rasulaunas sco funtauna da pavel per lur animals giuvens. Sche las rasulaunas naschan gia ussa, mancan ellas sco pavel cura ch'ils utschels naschan. «Quai procura per ina divisiun dals sistems ecologics che funcziunan ussa anc bain», declera Baur las consequenzas sche plantas da guaud chatschan memia baud.
La mendra consequenza d'envierns memia chauds è tenor Baur ch'ils sistems ecologics sa separan e che populaziuns d'utschels sa reduceschan e la pumera porta damain fritgs.
Situaziun en il Grischun na fa anc nagins quitads al Plantahof
Talas situaziuns cun temperaturas plitost autas durant l’enviern hai adina puspè dà. Er ils onns passads saja il fraid e la naiv per part vegnida pir tard. A Landquart en il Plantahof na fan ils experts anc nagins quitads. Tenor Marco Frey il responsabel per l'indriz da pumicultura dal Plantahof saja quai tut normal. Era sch'intginas sorts entschaivian gia a chatschar, na saja quai betg tragic. Ins possia cumparegliar quai cun l’uman. I dat adina tals che sviluppeschan pli baud che auters. Il medem saja quai tar las fluras. Intginas pon chatschar en quellas situaziuns cun temperaturas miaivlas sco igl è ussa, autras betg.
Quai che chatscha e flurescha gia ussa saja procentual mo fitg, fitg pitschen en cumparegliaziun cun quai ch'igl è anc ruassaivel. Sch'i vegniss propi uschè lunsch che la racolta fiss periclitada, lura fagess quai senn da proteger la puma. Quai fetschia tenor Frey dentant anc nagin senn da far, i saja anc memia baud. Sch'ins stuessia ussa gia entschaiver a proteger la puma, lura na durmiss el betg bain. Per la racolta da quest onn vesa Marco Frey anc nagin privel. Sche las temperaturas restian dentant vinavant miaivlas las proximas emnas, sche possia quai midar.
Or da l'archiv
Gia ils davos onns hai adina puspè dà temperaturas memia autas durant l'enviern. Quellas pon promover parasits. Il 2017 ha in tal parasit chaschunà la mort da 100 pievels d’avieuls en la Val Müstair.
