Che mintgin fa in zic da tut n’è savens betg ina buna idea. Uschia era betg tar il provediment da la sanadad. Dapi intgins onns èsi perquai uschia ch’i vegn spezialisà. Transplantaziuns dal cor fan per exempel mo trais ospitals en Svizra. Novas prescripziuns en il sectur da la tgira intensiva da novnaschids pudessan ussa dentant sfurzar l’Ospital chantunal dal Grischun da serrar sia partiziun da tgira intensiva per uffants. La politica grischuna sa dosta, uschia era a Berna nua ch'il cusseglier dals chantuns liberaldemocratic Martin Schmid, ch'è era il president dal cussegl da fundaziun da l’ospital chantunal, ha inoltrà ina moziun che vegn tractada en la sessiun da stad.
Privel per pazientas ed pazients en la periferia
Quai che marschia qua na saja nagut auter ch’ina attatga frontala sin il provediment da sanadad en las regiuns periferas. Pleds clers dal cusseglier dals chantuns grischun, Martin Schmid. Quai che vilenta el è ch'adina dapli prestaziuns da la medischina duain vegnir centralisadas sin mo pli paucs ospitals en Svizra. Quai saja bun ed endretg ed era el haja durant ses temp sco cusseglier guvernativ e minister da sanadad grischun beneventà che purschidas autamain spezialisadas sco transplantaziuns dal cor vegnian fatgas mo pli en ospitals cun ils spezialists necessaris, che pon pervia da las sinergias e rutinas era porscher ina meglra qualitad. Quai che vegnia ussa dentant pretendì da reducir il dumber d’ospitals che dastgan porscher tractaments per uffants pitschens, na fetschia simplamain nagin senn, di Schmid.
Nus avain extrem bleras gravidanzas da ristga, nus avain naschientschas prematuras, nus avain era cas sin la staziun intensiva. Quai èn tranter 200 e 500 cas e qua na pon ins betg pli discutar da autspezialisà.
Da prender davent questa purschida da Cuira e la centralisar en la Bassa patissan en emprima lingia las pazientas ed ils pazients è el persvas.
Per far frunt a quest svilup ha el inoltrà ina moziun en la quala el pretenda ch'i stoppia vegnir resguardà ils suandants criteris tar la planisaziun en il sectur da la medischina autspezialisada:
- Il provediment da la sanadad segir e manaivel sto esser garantì en tut las regiuns da la Svizra.
- Mo questas prestaziuns duain valair sco autspezialisadas che vegnan era taxadas en l’exteriur uschia
- I sto esser cumprovà che la centralisaziun augmentia la qualitad e reduceschia ils custs.
Cussegl federal na vesa nagin basegn
Gist quai pretendia era schon la lescha correspundenta, scriva il Cussegl federal en sia resposta sin la moziun da Martin Schmid. I na dovria perquai betg ina midada u adattaziun.
Per Martin Schmid è perquai cler: Il problem saja tar la Conferenza svizra da las directuras e dals directurs chantunals da sanadad GDK. Là è il gremi situà che decida davart la planisaziun naziunala.
Tar quest organ spezialisà hai jau il sentiment ch’el selecziunescha operaziuns medicinalas che n’èn betg stgarsas ed era betg autspezialisadas, cun ina definiziun svizra e nua ch’ins vul zuppadamain reducir il dumber d’ospitals en Svizra.
Questa rinfatscha na lascha Michael Jordi, il secretari general da la GDK, betg valair. Per l'ina pertutgian las decisiuns mo in fin dus pertschient da tuttas prestaziuns dals ospitals, na mettian pia betg en dumonda l'existenza da singuls ospitals.
Chantuns ed ospitals pon prender posiziun
Per l'autra possian tant ils ospitals pertutgads sco era las regenzas chantunalas prender posiziun tar mintga decisiun tge che duai valair sco prestaziun autspezialisada e tgi che duai u duai betg porscher quests servetschs.
L’organ spezialisà ha resguardà quai en blers cas ed ha curregì las propostas.
Natiralmain che la cuntanschibladad saja era in dals criteris che vegnian resguardads cura ch'i giaja per la dumonda nua che tschertas prestaziuns duajan anc vegnir offridas, respunda Jordi sin il quità da Schmid che dunnas cun ina gravidanza da ristga na pudessan betg pli parturir en l’Ospital chantunal a Cuira.
Martin Schmid vul en mintga cas tegnair aut il squitsch. E quel pudess era anc crescher è el persvas. Il Grischun na saja numnadamain betg il sulet chantun che stoppia pervia da las stentas da centralisar temair da stuair reducir prestaziuns essenzialas per las pazientas ed ils pazients. In emprim indizi co i tuna en las differentas regiuns vegn la debatta en il Cussegl dals chantuns a dar.