Cun augmentar la vegliadetgna da renta per las dunnas veglian ins spargnar sin donn e cust da las dunnas, uschia l’allianza, ch’è cunter la refurma da l’AVS. Concret muntia quai per las dunnas mintg’onn var 1’200 francs damain renta. E quai malgrà che la largia da rentas tar las dunnas è anc adina tar radund in terz. L'allianza renfatscha al parlament ed a las partidas burgaisas ch'i attatgian cun quai l'element central dal sistem social en il pajais.
«Nagin po viver be da l'AVS»
Dapi 50 onns empermettia la Constituziun a la populaziun rentas d'AVS che segireschian l'existenza, vegn cità Pierre-Yves Maillard, il president da l'Uniun sindicala svizra. Ma da quai sajan ins lunsch davent. Nagin na possia viver ozendi en Svizra be da la renta d'AVS.
La refurma d'AVS ch'il parlament haja decidì, na porschia naginas respostas sin ils quitads gronds da las rentas. Ella pegiureschia perfin las rentas da quels che survegnian oz gia il pli pauc, numnadamain las dunnas. En media ha la renta d'ina dunna numnadamain muntà il 2019 a 1'770 francs il mais. Anc adina na survegnia mintga terza dunna insumma nagina renta da la segunda pitga. E sche las dunnas hajan ina cassa da pensiun, saja quella en media be mez uschè gronda sco quella dals umens.
«Giagliardia envers las dunnas»
La cussegliera naziunala dals Verds (VD) e vicepresidenta da Travailsuisse, Léonore Porchet, ha accentuà en la communicaziun, che l'AVS incasseschia mintg'onn radund 825 milliuns memia pauc pervi da la discriminaziun da pajas da las dunnas. I saja ina beffa, «che exnum las dunnas duain purtar ils custs per il pachet da refurma». Las dunnas sajan anc adina dischavantagiadas sin i martgà da lavur e duain er anc pajar per la refurma.
Adina pli paucs pajan
Ils aderents ch'èn per auzar la vegliadetgna da renta – betg be per las dunnas – argumenteschan cun quai ch'i dettia adina pli paucs che pajan en l'AVS, perquai che la structura da la populaziun sa mida. Uschia han ins adina pli paucas persunas che pajan en daners en l'AVS ed adina daplirs pensiunads che retiran daners da quella. Raschun è che la spetga da vita è creschida ils ultims decennis a moda marcanta ed il dumber da naschientschas è sa reducì.
Demografia sa midada fermamain
Gia dapi pli ditg na datti betg pli ina «piramida da vegliadetgna» da la populaziun svizra mabain insatge che sumeglia pli ferm in bulieu. Raschun è ch'i ha dà ils onns suenter la Segunda Guerra Mundiala fitg bleras naschientschas, dal 1945 fin il 1965. E la maioritad da quella generaziun da babyboomers, vegn uss en la vegliadetgna da renta.
Cura ch'ins ha introducì l'AVS il 1948, han ins anc gì 6,5 persunas che gudagnavan, sin ina persuna ch'incassava renta. Oz èn quai anc 3,4 che pajan sin ina persuna che retira ed ils proxims 30 onns vegn quai anc a sa pegiurar sin ina relaziun da 2:1.
