Siglir tar il cuntegn

Svizra Commemoraziun 100 onns chauma generala svizra dal 1918

La chauma generala svizra dal 1918 marchescha l'entschatta d'ina Svizra sociala e gista, statti en ina communicaziun.

La cussegliera federala Simonetta Sommaruga ha fatg attent cun ses pled sin la rolla da las dunnas. En chaussa egualitad tranter umens e dunnas saja la Svizra anc decennis davosen. Sommarunga ha fatg attent che las dunnas sajan da quai temp curridas per nutrir quels che faschevan chauma, per sustegnair il comité e guardar dals uffants. Engrazià n'haja nagin a las dunnas.

Il dretg da vuschar saja da quai temp stà sisum dal tut da la glista da pretensiuns. Ma lura saja questa pretensiun svanida da la surfatscha masculina. I haja lura duvrà pliras generaziuns da dunnas per cumbatter la discriminaziun ed exclusiun. En millis sajan ellas marschadas il 1969 a Berna per dir tge ch'ellas vulan: Il Cussegl federal duai suttascriver la Convenziun europeica dals dretgs umans, dentant pir cura che las dunnas survegnian il dretg da vuschar.

Dus onns pli tard saja lura stà uschè lunsch: La Svizra saja daventada quai ch'ins possia numnar ina democrazia. Las dunnas hajan entant il dretg da vuschar, ma en la realitad na saja l'egualitad anc adina betg cuntanschida.

Greva crisa da la politica interna

Avrir la box Serrar la box

L'emna dals 7 fin ils 14 da november 1918 vala sco la pli greva crisa da la politica interna dapi la fundaziun dal pajais 1848. Suenter che l'armada era marschada en las citads ed ha schlià ils 9 da november cun violenza ina demonstraziun a Turitg ha il comité d'acziun dad Olten clamà si per far chauma.

Al clom èn suandads 250'000 lavurers. Suenter in ultimatum dal Cussegl federal ha smanatschà in'escalaziun. Il comité ha lura decidì da terminar la chauma. L'ultim di da la chauma, ils 14 da november ha l'armada sajettà giu 3 giuvens lavurers dad uras.

Sin via a la Svizra moderna

Paul Rechsteiner, il president da l'Uniun sindicala svizra ha ditg che la chauma generala tutgia tar ina da las pli grondas etappas da la Svizra moderna. La chauma saja stada da quai temp quai che haja dà schlantsch per pudair eriger in stadi social.

Suenter l'ultimatum dal Cussegl federal haja il comité d'acziun dad Olten gì la sabientscha da rumper giu la chauma per evitar ch'i vegnia spons sang da l'armada ch'era vegnida clamada. En Svizra na possia mai pli dar in acziun da l'armada cunter l'atgna populaziun, ha avertì Rechsteiner.

Quai che saja sco emprim stà ina terrada saja sa sviluppà pli e pli ad in success. A vista lunga na quintian pia betg las terradas. I dumbria la prontadad e la forza da cumbatter per pretensiuns gistas.

«Cumbatter ensemen»

Cun far chauma sa mussia il pli cler pertge ch'ils lavurers sa mettan ensemen en ils sindicats e cumbattan per interess communabels, ha ditg Vania Alleva, presidenta dal sindicat Unia. Agir collectiv saja solidaritad vivida.

«Star ensemen e cumbatter ensemen» sajan in impurtant med per accentuar quai ch'ils lavurers veglian. «La chauma en Svizra ha ina ferma preschientscha. Far chauma è actual, far chauma è necessari», ha ella accentuà. En connex cun l'egualitad da paja tranter umens e dunnas ha ella clamà si ad in'ulteriura chauma da dunnas il 2019.

RR novitads 17:00

Artitgels legids il pli savens