Siglir tar il cuntegn

Header

cuntegn

Svizra Tecnica genetica vinavant heiclia

Uss vul la cumissiun d'etica rinforzar il principi da prevenziun.

Novas metodas han ils davos onns puspè dà schlantsch a la tecnica genetica. Cun Crispr/CAS èsi per exempel pussaivel da tagliar viadora, deactivar ni agiunscher novs gens en in organissem. In sectur actual è qua la terapia da gens tar l'uman nua ch'i vegnan remplazzads gens, che chaschunan ina malsogna, directamain en las cellas u en l'agricultura, nua ch'i vegnan creadas plantas, ch’èn resistentas cunter inimis ni erbicids.

Malgrà tut l'euforia na dastg'ins dentant betg emblidar ils privels, di Markus Arnold. El è commember da la Cumissiun federala d'etica per la biologia en il sectur betg uman e docent d'etica a l'universitad da Lucerna. «I dat ristgs ch'èn il mument anc memia gronds.» Era sche las schanzas sajan fitg grondas stoppian ins dir stop, quai è anc memia baud. L’emprim stoppia ins pudair verifitgar ils ristgs.

audio
Saira: Dumondas eticas en la scienzia
ord Actualitad dals 07.05.2018.
laschar ir. Durada: 3 minutas 5 Secundas.

L'exempel dal mustgin da malaria cun gens modifitgads

Sco exempel numna el ils plans da cumbatter ils mustgins che derasan la malaria. Mintg'onn moran radund in mez milliun persunas vid la malsogna da parasits. Cun agid da la tecnica genetica duain ils mustgins feminins vegnir modifitgads uschia, ch'els dattan vinavant in defect genetic a la proxima generaziuns – numnadamain quel ch'ils proxims mustgins na san betg pli sa multiplitgar. «La dumandà è tge impurtanza ch'ils mustgins han sco funtauna da vivonda per autras creaturas.» Pir cura che quai saja sclerì possian ins respunder la dumandà sch’il project duai vegnir realisà.

Il pli impurtant è tenor Arnold da suandar il principi da la prevenziun. Vul dir ch'ins duai far tut per evitar, ch'ina nova metoda chaschuna donns e ch'ins duai far quai era lura sch'ins na sa betg quant probabel ch'igl è, ch'in donn capita. Ultra da quai cusseglia la cumissiun d'etica da mantegnair il principi, che quel che vul duvrar ina metoda sto cumprovar ch'ella n’è nagin privel per l’ambient ed il carstgaun.

Squitsch finanzial è privlus

Gist qua dovri dentant er ina controlla dals resultats da tals studis, di Arnold. Il problem: Las Universitads sajan adina pli fitg sut squitsch finanzial e dependentas da daners da terz. Quels daners vegnian da persunas ed instituziuns ch'hajan cleras finamiras. Il privel saja grond, ch'experiments che han fatg naufragi vegnian laschads svanir.

«I dovra dapli transparenza» di Arnold. Per garantir quella transparenza stoppian ils gremis che decidian en chaussa esser suttamess a la controlla democratica pretenda la cumissiun.

RR actualitad 17:10

Artitgels legids il pli savens