Siglir tar il cuntegn

Header

cuntegn

Svizra Urden dals chaputschins ed uvestgieu han disditg sur decennis

L'unfrenda Daniel Pittet ha scuvert il pli grond scandal d'abus dals chaputschins svizzers. In rapport d'inquisiziun reproscha a l'urden dals chaputschins sco era a l'uvestgieu da Losanna in disdir sistematic.

Istorichers sco era giurists èn stads da la partida en la cumissiun d'inquisiziun che duai sclerir il pli grev cas d'abus dals chaputschins en Svizra. Lur perditga principala è Daniel Pittet che ha suenter onns taschair, prendì posiziun. El raquinta da tschients violaziuns entras in muntg chaputschin.

Surveglianza ha disditg cumplettamain

Il president da la cumissiun ha discurrì da perversiuns sexualas dal muntg chaputschin. Ma las renfatschas na van betg be cunter il muntg sulet. Er l'urden dals chaputschins haja disditg cumplettamain, ma er l'uvestgieu da Losanna, Genevra e Friburg.

Ad intgins muntgs saja stà enconuschent ch'il muntg sa serrava da bel cler di, sulet cun buobs en ina stanza. Els hajan supponì insatge, dentant fatg nagut. Il muntg ha vinavant pudì violar ils uffants.

Transferiment na schlia betg la pedofilia

Il rapport reproscha a la baselgia ch'ella haja vulì schliar il problem cun transferir l'um dad in lieu a l'auter. Cun quai è il problem dentant be vegnì spustà. Als novs lieus ha il chaputschin puspè pudì spiunar suenter da nov ad uffants e puspè violar quels.

Il rapport tunia prest sco ina accusaziun cunter la baselgia. Quella n'ha betg be bloccà ina sancziun interna, ella è er sa dustada da collavurar cun las autoritads da la giustia.

Cas anc betg surannads – baselgia n'ha fatg nagut

I haja senz'auter dà cas che n'eran anc betg surannads. Sche las autoritads fissan vegnidas infurmadas, avess il chaputschin pudì vegnir sentenzià per almain ina part da ses fatgs.

L'uvestgieu ed ils chaputschins na sajan er betg sa tegnids vi da leschas da la baselgia. Tenor dretg canonic ston cas da pedofilia vegnir annunziads a la congregaziun a Roma – quai n'è betg capità.

Uvestgieu ha impedì giustia

Er l'uvestgieu da Losanna, Genevra e Friburg haja ditg fatg nagut. 2002 ha la direcziun da la baselgia empruvà d'impedir che la giustia possia agir. «Il destin da las unfrendas na para betg dad esser il pli impurtant», scrivan ils experts en il rapport. Il 2008 n'è in dossier betg vegnì surdà a la procura publica. N'er betg suenter ina perquisiziun da la chasa da l'uvestg.

Ma er a la giustia vegn fatg renfatschas en il rapport. In derschader dal Vallais ha terminà in cas il 1995, perquai ch'il cas saja surannà. Quai senza avair tadlà il muntg. Forsa fissan detagls vegnids a la glisch tar in'inquisiziun.

Cumissiun stgargia Mauro Jöhri

Il pli aut chaputschin, Mauro Jöhri stgargia la cumissiun. El è radund 10 onns stà schef dals chaputschins svizzers. Durant quest temp na saja el betg gist stà l'exploratur. Ch'el haja zuppentà insatge na possian ins dentant betg dir. Jöhri saja sa gidà da sclerir il cas a moda exemplarica.

Quest argument è tant impurtant, perquai che Jöhri vegn adina puspè numnà, cura ch'i va per in eventual administratur per l'uvestgieu da Cuira. Da Pastgas finescha il temp d'uffizi uffizial da l'uvestg Vitus Huonder.

Il pledader da l'uvestgieu da Cuira, Giuseppe Gracia è sa spruvà l'ultim temp adina puspè da metter Jöhri en ina schletta glisch.

RR novitads 15:00

Artitgels legids il pli savens