Siglir tar il cuntegn

Header

audio
Bunura: Votaziuns 23-09: Iniziativa per mo ina lingua estra: per tge vai?
Or da Actualitad dals 11.09.2018.
laschar ir. Durada: 3 minutas 20 Secundas.
cuntegn

Votaziuns Per tge vai?

Scolaras e scolars sajan surdumandads cun il sistem actual per instruir linguas estras. Perquai pretenda l'iniziativa ch'i vegnia instruì mo pli ina lingua estra en scola primara en il Grischun.

Ils 23 da november 2013 ha ina gruppa da persunas privatas inoltrà l'iniziativa per mo ina lingua estra en scola primara. Els pretendan che la lescha davart las scolas primaras dal Grischun vegnia midada uschia:

«En scola primara è mo ina lingua estra obligatorica, tut tenor regiun è quai tudestg ubain englais.»

Il Cussegl grond ha decidì ils 20 d'avrigl 2015 da declerar l'iniziativa sco nunvalaivla – quai sin proposta da la regenza grischuna. Cunquai n'è l'iniziativa dentant anc betg stada giud maisa: La dretgira administrativa dal Grischun ed era il Tribunal federal han curregì parlament e regenza – uschia che l'iniziativa vegn ils 23 da settember avant il pievel.

L'idea dals iniziants

Actualmain sajan bleras scolaras e blers scolars surdumandads cun emprender linguas estras en scola primara. Plinavant hajan els dischavantatgs cumpareglià cun scolars dad auters chantuns en la Svizra Orientala, nua ch'i vegn instruì englais sco emprima lingua estra.

Arguments cunter l'iniziativa

La regenza grischuna ed il Cussegl grond proponan da refusar l'iniziativa ils 23 da settember – tranter auter era per betg periclitar la pasch linguistica en il chantun. Scolaras e scolars da lingua rumantscha e taliana pudessan numnadamain emprender englais pir sin stgalim superiur – pia quatter onns pli tard ch'uffants da scolas tudestgas. Quai saja ina discriminaziun.

Sistem actual vs. iniziativa da linguas estras

Actualmain vegn instruì en il Grischun l'emprima lingua estra en la 3. classa primara ed englais sco segunda lingua estra a partir da la 5avla classa. Sch'i va tenor ils iniziants duain scolars tudestgs emprender da nov englais sco emprima lingua estra – enstagl talian ubain rumantsch sco enfin ussa. En tge classa precis che las linguas estras vegnissan instruidas fiss dentant pir anc da definir.

Instrucziun da linguas estras


Sistem actual
Sistem tenor iniziativa
GR talian
1. Tudestg (3. classa)
2. Englais (5.classa)
1. Tudestg
2. Englais sco rom facultativ
GR tudestg
1. Talian u Rumantsch (3. classa)
2. Englais (5. classa)
1. Englais
2. Talian u Rumantsch sco rom facultativ
GR rumantsch
1. Tudestg (3. classa)
2. Englais (5. classa)
1. Tudestg
2. Englais sco rom facultativ

Il model da linguas actual fa era part al plan d'instrucziun 21, che vegn instruì da nov a partir da quest onn da scola en il Grischun. L'instrucziun da linguas estras dat dentant adina puspè da discutar: Dapi l'onn 2010 hai dà iniziativas en 6 chantuns (Argovia, Sutsilvania, Lucerna, Son Gagl, Turitg, Basilea-Champagna) e da quai da 50 intervenziuns en ils parlaments chantunals.

En il Grischun vegn votà ils 23 da settember 2018 davart l'iniziativa per mo ina lingua estra en scola primara.

RR votaziuns dals 23-09-2018

Artitgels legids il pli savens