Ma quai è betg adina stà uschia. En Svizra franzosa han ins ditg disccurì il dialect «patois».
Spezialmain davent da la Revoluziun franzosa hai dà ina tendenza da remplazzar l'usit dals linguatgs regiunals cun il franzos unifitgà, e quella tendenza han ins era vesì en Svizra. Tranter il 19avel e l'entschatta dal 20avel tschientaner han ins lura scumandà da disccurer «patois» en scola. Uschia è il «patois», u «francoprovencal», plaunsieu svanì.
En il Vallais han ins anc discurrì «patois» sco lingua prinzipala enfin avant 80 onns, ozendi datti mo anc ina u duas vischnancas nua che la lingua vegn dada vinavant. Ins estima ch'i resta pli pauc che 10'000 persunas che san il «patois», e tranter els pauc giuvens.
La mediateca dal Vallais ha organisà in'exposiziun per mussar ils audios en patois or dals archivs, e permetter da scuvrir l'istorgia e la diversitad da quel linguatg.
Ils «bar patois» vegnan organisads dapi in pèr onns. Mintgin sa participar, il princip è dentant ch'ils participants che san «patois» na dastgan betg duvrar in auter linguatg.