Qatar – in pajais pitschen e fitg ritg ch'è stà en la critica internaziunala pervia dal campiunadi mundial da ballape. Noss redactur Flavio Deflorin è stà 3 emnas a Qatar, durant il campiunadi, per far in agen maletg dal pajais cun sia cultura, ses carstgauns e dal mund da ballape. Tge è la fascinaziun dal ballape e co è Qatar propi? Flavio prenda cun nus sin ses viadi a Qatar, in pajais tranter cultura, moderna e pregiudizis. Ina vista persunala da Flavio Deflorin.
Las ulteriuras istorgias en il Qatar:
Martin Derungs procura ch’il maletg arriva en Svizra
Di per di pudain guardar a la televisiun ils gieus da ballape al campiunadi mundial. Che quests purtrets spectaculars ord ils stadions a Qatar arrivian dentant fin en Svizra na sa chapescha però betg da sasez.
Martin Derungs, oriund da Danis, è in dals tecnicists responsabels per ils signals da la SRG SSR. El ha fatg il viadi a Doha gia in temp avant il campiunadi mundial per bajegiar si l’entir sistem e testar tut ils signals. Durant il turnier è sia lavur principalmain da controllar e reagir vessi da dar ina interrupziun insanua tar in dals numers signals ord ils differents stadions.
Martin Derungs lavura dapi bun dus decennis tar SRF. Sco tecnicist da la SRG SSR ès el gia stà a numerus eveniments da sport per l’entir mund enturn. La gronda sfida a Qatar saja stà, dasper la communicaziun cun ils Qataris, las autas temperaturas che pudessan far donn a tut ils servers e l’infrastructura tecnica, uschia Derungs.
Orlando Cathomas circumdà da fans brasilians
Orlando Cathomas da Domat ha 66 onns, è dapi dus onns en pensiun ed accumpogna dapi il 1994 la naziunala svizra da ballape a campiunadis mundials e campiunadis d'Europa.
Durant che Orlando Cathomas ha pudì festivar a Qatar duas victorias da la Svizra encunter il Camerun (1:0) e la Serbia (3:2) ha el perencunter gì pauc rir encunter la Brasilia, quest gieu ch’el è vegnì accumpagnà da RTR. Sco pensiunà ha el temp avunda per restar en il Qatar fin ch’il turnier è a fin per la Svizra. Suenter las emprimas notgs en in container da la FIFA ha el lura pudì midar sin ina nav da cruschera. Là sa sentia el bler meglier ch’èn il container.
Il falcun – l’animal naziunal dal Qatar
Enstagl d’avair sco animal da chasa in giat u in chaun han ils Qataris in falcun. En il Qatar ha quest utschè selvadi in status tut spezial. Il falcun fa part a la cultura dal Qatar, tutga tar lur tradiziun e vegn respectà da tuts.
Amez la citad da Doha sa chatta er il Souq Falcon, ina fiera cun bun 35 stizuns da falcuns. Gist dasper il souq è er vegnì bajegià in ospital be per falcuns, in da set ospitals sulet en il Qatar. Durant che quasi mintga famiglia aveva pli baud in falcun a chasa, quai principal er per ir a chatscha, cumpran ils Qataris oz in tal animal principal per divertiment e per mantegnair lur cultura.
Il pretsch d’in falcun sa differenzieschia fitg, di Khaled Alkaja ch’ha 47 onns e che posseda ina tala stizun da falcuns a Doha. Tut tenor las abilitads da l’utschè, vegliadetgna, co ch'el vesia ora u pertge ch’ins dovria il falcun possia quel custar da milli fin in quart milliun francs, uschia Khaled Alkaja che deriva da la Siria, ma che viva gia dapi bun 20 onns cun sia famiglia a Doha.
Il tempel da cudeschs da Qatar
La biblioteca naziunala da Qatar è in lieu tut spezial. Il bajetg modern da l’architect ollandais Rem Koolhaas guarda ora sco in diamant. Passa 1 milliuns cudeschs e bun 500’000 cudeschs electronics chattan ins en la biblioteca, quai sin ina surfatscha da 45’000 m2. Il cor da quest tempel da cudeschs è dentant la biblioteca cun cudeschs istorics en il plaun sutterran avert. La biblioteca istorica duai far la parita d’ina exchavaziun archeologica amez la halla.
Ma quant libra è ina biblioteca en in Emirat strentg religius sco Qatar? La manadra dal project Claudia Lux da la Germania ch'ha gidà a bajegiar si la biblioteca di al Tagesspiegel l’onn 2015 il suandant: «Man hat mich beauftragt eine kritische Vielfalt an Bücher bereitzustellen, aber es sollte wissenschaftlich fundiert sein.» Vinavant manegia ella ch’i saja gia in grond pass per Qatar d’avair in grond dumber da litteratura spezialisada e belletristica. La devisa da Qatar saja pli e pli la educaziun enstagl dal ieli, quai che vegnia er da bun a las dunnas.
Moschea Imam Abdul Wahhab
La moschea ch’è vegnida inaugurada il 2011, era enconuschenta sco la moschea dal stadi da Qatar, è la pli gronda moschea dal pajais. En la moschea sa chattan sper differentas hallas d’oraziun er trais bibliotecas e stanzas spezialas per studegiar il Coran. Tut en tut pon radund 30’000 persunas prender plaz en la moschea per far oraziun.
Davent da la moschea Imam Abdul Wahhab, in bajetg cun 93 cuplas, han ins er ina grondiusa vista sin la skyline da Doha cun ils numers sgrattatschiels, in cuntrast cun il lieu religius e tradiziunal.
Il stadion 974 – in bijou da containers
In bajetg che dat en egl a Doha, quai gia cun bandunar la plazza aviatica vers il la citad, è il «Stadium 974», in dals 8 stadions ch’èn vegnids construids per il campiunadi mundial da ballape en il Qatar. Il stadion è ina construcziun da 974 containers da navs da vitgira e regorda in zichel vid tscheppa da Legos.
Ma pertge propi il numer 974? La resposta è simpla: Igl è la preselecziun da telefon dal Qatar.
Svizra quasi da chasa en il stadion 974
En quest «bijou» direct a la mar vegn l'equipa naziunala a dar ils dus gieus da gruppa encunter la Brasilia e la Serbia. Il stadion 974 è il sulet stadion dal campiunadi mundial che n'è betg climatisà. La frestga brisa da la mar duai procurar ch’ils gieus pon vegnir giugads da cundiziuns empernaivlas. Per prender resguard sin ils giugaders han ins dentant decidì da be giugar gieus da la saira suenter la rendida dal sulegl.
La FIFA ha gì oriundamain l’idea da metter a disposiziun quest bajetg iconic ad in pajais en svilup per pudair duvrar quest per projects d’agid da svilup. Il problem: Ils custs da mantegniment èn uschè auts che nagin po pajar quels. Perquai èsi en il mument anc betg cler, tge che capita cun il «Stadium 974» suenter il turnier.
Andreas Wieland – la vusch dal sport en il Qatar
«Il capitani Granit Xhaka cun in pass brigliant sin Xherdan Shaqiri che dat ina flanca avant il gol e Breel Embolo tutga al 1:0 per la Svizra» – uschia tuna il commentari rumantsch dals gieus da la Svizra al campiunadi mundial da ballape en il Qatar. RTR accumpogna l’equipa naziunala svizra durant quest turnier.
Ils gieus da l’equipa da Murat Yakin vegnan rapportads live al radio rumantsch, quai d’Andreas Wieland ch’ha gia rapportà dal campiunadi mundial il 2014 en la Brasilia e dal campiunadi mundial il 2018 en la Russia. Flavio Deflorin ha accumpagnà il redactur da sport durant l’emprim gieu da la Svizra encunter il Camerun ed er dà in sguard davos las culissas da la lavur d’in reporter da sport.
Souq Waqif – il cor da Doha
Il Souq Waqif è il pli enconuschent souq a Doha, la citad principala dal Qatar, ed in da las grondas attracziuns, er durant il campiunadi mundial da ballape. Il Souq Waqif è ina fiera, in basar en il center da Doha nua ch’i vegn vendì vestgadira tradiziunala, spezarias, tailas, parfums e souvenirs. Il Souq Waqif è dentant er in lieu da sentupada che porscha blers restaurants, locals tradiziunals, cafés e bars nua ch’i vegn fimà shisha, la pipa araba.
Principalmain suenter la rendida dal sulegl datti vita en il Souq Waqif. Indigens e millis da turists s’entaupan lura en las stretgas giassas da quest quartier oriental ch’è adina puspè vegnì renovà ed engrondì ils davos decennis, quai cun mantegnair il stil vegl.
Noss redactur da sport emprenda arab
كأس العالم لكرة القدم في قطر – La lingua uffiziala en il Qatar è arab. La gronda part da la populaziun chapescha e discurra dentant er englais. Uschia mitschan er noss dus reporters Andreas Wieland e Flavio Deflorin durant quest temp a Doha, la citad principala dal Qatar.
Andreas Wieland ha survegnì da Youcef Jassem El Haddad in curs per arab. L'indigen ha mussà a noss reporter intgins pleds dal mintgadi sco per exempel bun di – sabah alkhayr (صباح الخير ) u buna saira – masa' alkhayr (مساء الخير).
Dos e dont's en Quatar
Il 22avel campiunadi mundial da ballape vegn manà atras per l’emprima giada en in pajais arab. En il Qatar, in pajais islamic cun ina cultura estra per nus Svizzers, regian reglas fitg strictas. Tranter auter na dastga betg vegnir consumà alcohol. Quai vala er durant quest campiunadi mundial cun pitschnas excepziuns. Alcohol datti mo en las lounges da VIP en ils otg stadions sco era en la gronda zona da fans a l’ur dal center da Doha. Dentant er là vegn vendì be biera, e quai en in chantun en il zuppà.
Betg uschè stricts èn ils da Qatar quai che pertutga la vestgadira. Durant ch’ils indigens sa tegnan vi da lur reglas, va ina gronda part dals fans da l’entir mund enturn en chautschas curtas, er las dunnas da l’ester. Ed er ils schurnalists han quasi maun liber en il Qatar e pon fotografar e filmar quasi tut e mintgin cun excepziun d’edifizis publics da la regenza, bajetgs dal militar, plazzas aviaticas u indrizs industrials. Plinavant vegn giavischà da respectar ils edifizis religius ed il temp d’oraziun.
Il Campiunadi mundial ha cumenzà
