Siglir tar il cuntegn

Header

cuntegn

purtret Duri Sialm

Ils 3 da fanadur 1891 è naschì a Segnas Duri Sialm, el ch'ins ha pli tard numnà l'um cun la fatscha plain optimissem. Tar nus è Duri Sialm vegnì popular sco cumponist. Sias chanzuns vegnan anc oz chantadas fitg savens.

Duri è stà il figl da Giusep e Maria Ursula (nata Travers), ina gronda famiglia da purs. Il clavazin en la stiva ed il bab sco grond amatur da musica han sveglià en il buob l'amur per la musia ed han laschà flurir in grond talent. Cun be sis onns ha Duri gia accumpagnà sin l'orgla las chanzuns e las vespras en baselgia e cun 11 onns ha el dà ses emprim concert public sin clavazin.

Dal 1907 fin il 1911 frequenta Duri Sialm il seminari da magisters a Cuira. In da ses conscolars è Stiafen Loringett (l'iniziant da la Lia Rumantscha ed emprim secretari). Suenter il seminari va Duri a studegiar musica al conservatori da Genevra. Ses scolast d'orgla era Otto Barblan. Il 1913 fa el il diplom per clavazin ed orgla ed il 1917 il diplom da concert e turna a chasa. Là ha el per ses smarvegl betg survegnì la plazza da magister da musica al seminari uschia ch'el è sa rendì al collegi a Sviz. A Turitg ha el dirigì in chor cecilian e fundà in chor d'oratori che ha preschentà ovras da gronds cumponists sco Franz Liszt u Anton Bruckner. Dasperas cumpona er Duri Sialm.

Il 1924 ha el survegnì l'incumbensa da scriver la musica per la festa centenara da la Ligia Grischa a Trun. Ensemen cun il poet Flurin Camathias creescha el veritabels hits (Schi ditg che stattan cuolms e vals, stai ferma Ligia grischa u Si sededesta Rezia nossa). Sialm ha dirigì ed a chaschun da questa festa er emprendì d'enconuscher sia dunna Maria Schmid von Grüneck.

Da Turitg è Sialm ì a Lichtensteig e puspè turnà al collegi da Sviz. Pil il 1937 vegn el elegì sco professer da musica a la Scola chantunala dal Grischun nua ch'el resta fin sia pensiun il 1957. Sper sia professura lavura Duri Sialm er vid la rimnada da las chanzuns en la «Consolaziun de l'oma devoziusa» ed edescha ensemen cun Carli Fry la 10avla ediziun cun notas.

Duri Sialm è stà interpret e creatur. El aveva bunas premissas, in'udida absoluta, in'oraifra tecnica e fantasia unida cun in cler intelletg.
Autur: Gion Antoni Derungs cumponist

El è stà organist en la catedrala a Cuira, professer da musica e dirigent ed oravant tut er cumponist. El n'è betg mo sa deditgà al chant popular mabain er a la musica «seriusa». Enturn ils onns 1950 hai dà ina viulta en la lavur musicala da Duri Sialm. La polifonia baroca e las furmas severas tschiffan el pli e pli fitg, en spezial la musica da Johann Sebastian Bach. Sialm scriva fugas, preludis, passacaglias ed autras sorts.

Durant sia vita ha Sialm scrit numerusas ovras per clavazin ed orgla, musica da chombra, chant solo cun accumpagnament da clavazin, messas, motettas e cantatas («La lavina», «Benedetg Fontana», «Allas steilas»). Nunemblidaivlas restan sias chanzuns «La ventira», «La sera», «L'olma» e «Tera neira».

Duri Sialm en emissiuns da RTR:

Artg musical:

audio
Duri Sialm mort avant 50 onns e chant d'Advent
ord Artg musical dals 18.12.2016. Maletg: MAD
laschar ir. Durada: 58 minutas 58 Secundas.
audio
Concert commemorativ Duri Sialm e Flurin Camathias
ord Artg musical dals 07.11.2021. Maletg: MAD
laschar ir. Durada: 1 minuta 57 Secundas.

Noss chors:

audio
Duri Sialm (1891 - 1961)
ord Noss chors dals 20.12.2016. Maletg: RTR
laschar ir. Durada: 1 minuta.

Artitgels legids il pli savens