Tina Michael è carschida si a Maton, suenter viva ella ils onns 1960 a Donat. Tina Michael enconuscha fitg bain la cuschina da la Val Schons. Cun plaschair raquinta ella da la tradiziun da quella cuschina e sa ragorda dal temp cura ch'i vegniva anc cuschinà sin il fieu.
Ils recepts hai jau en il chau, jau sai sco mia mamma cuschinava.
Tina Michael ha ina famiglia gronda e cuschina er adina puspè fitg gugent per ses beadis e beadias – sin giavisch era tratgas da pli baud.
Las tratgas tipicas sin las alps n'eran nagut auter che cuschinar cun quai ch'ins aveva: pulenta, tartuffels, verduras, latg gromma farina e paun. Bleras tratgas èn uschia vegnidas creadas cun experimentar.
Las dunnas giuvnas na cuschinan ozendi betg pli las tratgas veglias tipicas da la Val Schons.
Charn devi pli baud da dumengias, ubain da firads. Quai che vegniva pli baud numnà «la cuschina paupra» po ozendi esser in classicher sin la carta da menu en ils restaurants. La cuschina da la Val Schons è ina cuschina simpla, deliziusa e rusticala.
Nedels da la Val Schons
In dals classichers da la cuschina da la Val Schons. Ils nedels datti en differentas variantas, furmas e grondezzas. I dat nedels cun ivettas, nedels cun quadrins da charn ed era nedels simpels gist cun quai ch'ins aveva a chasa.
Ils nedels pon vegnir servids en ina suppa clara, ubain vegnir gratinads cun chaschiel e tschagulas.
- Maschadar la farina, il sal ed ils ovs. Dar tiers l’aua, truschar bain fin che la pasta è fina. Truschar tiers las sultaninas.
- Laschar buglir l’aua ed ensalar quella. Tagliar en l’aua la pasta giu d'in aissa cun agid d'in cuntè. Prender ora suenter 2-3 minutas ils nedels e metter a chaud quels.
- Mundar ils tartuffels e tagliar quels en tocs. Puspè laschar buglir l’aua ensalada e cuir lien ils tartuffels per 8-10 minutas.
- Metter en pliras rasadas ils nedels ed ils tartuffels en ina furma. Agiuntar tranteren chaschiel sgratà.
- Manizar fin la tschagula, laschar vegnir melna quella en il paintg chaud e derscher ella sur ils nedels.
Bun appetit!
Soppa Sétga
Ins pudess era descriver questa suppa sco tratga da la cuschina paupra, ina spisa che derriva da la cuschina muntagnarda. Las ingredienzas prinzipalas per cuschinar la Soppa Sétga èn paun e chaschiel.
- Metter alternontamain il paun ed il chaschiel en in furma da furnel.
- Derscher surengiu l’aua bugleinta. Laschar star per circa 10 minutas fin ch'il paun ha tschitschà si l’aua. Svidar davent il rest da l’aua.
- Laschar luar il pantg en ina padella. Agiuntar e brassar la tschagula tagliada. Lura dar quella sur il paun e chaschiel.
- Metter la furma cun il paun e chaschiel en il furnel prestgaudà. Laschar coier bun 15 minutas fin ch'il chaschiel è luà (ins po era preparar questa tratga en ina padella da barsar).
- Servir cun salata verda.
Bun appetit!
Turta da col
Ina turta che dasda regurdientschas da l’uffanza.
Ina spezialitad che vegniva fatga cun il col da la segunda mulschida. La suppa da col vegniva tradiziunalmain servida sco tratga principala.
- Unscher cun paintg ina furma da gratin e cuvrir il funs da la furma cun sniclas da puma.
- Sbatter il col cun l'ov e cundir cun sal. Derscher la maschaida sur la pumma.
- Metter la furma en furnel e coier tar 180 grads per 45 minutas.
- Survir cun zutger e chanella, tenor gust.
Bun appetit!
Fava da prears
Fatg cun zutger da vaniglia, bun per la marenda a chasa ubain per pigliar en il satgados per ir a viandar.
- Truschar bain il paintg e zutger.
- Agiuntar plaunet il sal, ils ovs ed il zutger da vaniglia. Truschar vinavant.
- Agiuntar la farina e pulvra da levon. Maschadar bain l'entira massa.
- Furmar cun la pasta rollas, circa la grossezza d'in det. Tagliar tocca da 2-3 cm.
- Frittar en ieli, fin che la fava è clar brina.
Bun appetit!